Niemal każdy z nas słyszał o tzw. „trzecim migdale” albo przypadkach jego usunięcia. Gdyby jednak zgłębić temat okazuje się, że wielu z nas nie orientuje się, czym w ogóle taki migdał jest, jakie są jego funkcje i kiedy właściwie powinna zapaść decyzja o jego usunięciu.
Rzućmy zatem nieco światła na dziecięce gardełka i migdałki właśnie.
Co to jest trzeci migdał?
Trzeci migdał, zwany także gardłowym, to kępka tkanki chłonnej, zlokalizowana w górnej części gardła. Zaczyna rosnąć, gdy dziecko kończy kilka tygodni, staje się coraz większy do około 8-10 roku życia, a potem powoli zanika. Chociaż wiele osób sądzi, że jest on niepotrzebny, w istocie ma wielkie znaczenie dla odporności dziecka. Na czym dokładnie polega jego funkcja?
Mianowicie, wszystkie bakterie i wirusy, które dostają się do organizmu dziecka, muszą „przejść” przez ten właśnie migdałek. W sprytny sposób zapamiętuje on „wygląd” agresora, tworzy jego obraz, po czym przekazuje informację do pozostałych układów związanych z odpornością. To z kolei skutkuje wytworzeniem się stosownych przeciwciał. Tym samym organizm ma większą szansę na obronienie się przed wirusem czy bakterią w przyszłości, co oznacza, że dziecko będzie mniej chorować.
Przerost trzeciego migdałka
Chociaż trzeci migdał z założenia powinien nam pomagać, w niektórych (wcale nie tak rzadkich) przypadkach sprawia mnóstwo problemów. Dzieje się tak wówczas, gdy organizm dziecka jest bardzo często atakowany przez alergeny, wirusy i bakterie, co prowadzi do jego przerośnięcia. Bardzo często zdarza się to u dzieci w wieku przedszkolnym i nie jest to przypadek – to właśnie wówczas, w dużym skupisku ludzi, organizm dziecka zderza się z ogromem niemile widzianych drobnoustrojów. Migdałek „pracuje” zatem na wyższych obrotach.
Jak rozpoznać, że migdałek u naszego dziecka może być przerośnięty? Zwróć uwagę na następujące objawy:
- dziecko oddycha przez usta – po prostu jest mu tak łatwiej, ponieważ drożność nosogardła jest mniejsza
- dziecko chrapie w nocy
- dziecko ma bezdech – zarówno w nocy, jak i w dzień
- dziecko mówi przez nos – brzmi trochę tak, jakby mówiło z zatkanym noskiem
- bardzo częste infekcje u dziecka (wynikające między innymi z oddychania przez usta, z pominięciem bariery dla bakterii, jaką stanowi nos)
- pogorszenie słuchu u dziecka – wynika to z nacisku na ujścia trąbek słuchowych oraz zaburzenie odpływu wydzieliny z uszu; efektem są bardzo częste infekcje
Usunięcie trzeciego migdałka
Decyzja o usunięciu trzeciego migdałka powinna zostać dobrze przemyślana – pamiętajmy, że ta drobna część ciała stanowi dość ważną rolę w układzie odpornościowym. W przypadkach, w których migdałek rzeczywiście okazuje się być mocno powiększony, ale nie wynikają z tego poważne objawy (np. malec nie chrapie, a infekcje nie pojawiają się bardzo często), zwykle zapada decyzja o regularnych kontrolach stanu zdrowia dziecka i postepowaniu wyczekującym.
Niestety, są także i takie objawy, które są wskazaniem do jak najszybszego usunięcia trzeciego migdałka. Będą to w szczególności:
- występowanie przypadków bezdechu u dziecka
- regularne występowanie u dziecka infekcji uszu, które może doprowadzić nie tylko do pogorszenia się słuchu u dziecka, ale także trwałej głuchoty
Diagnoza i zabieg usunięcia trzeciego migdałka
Jeżeli tylko podejrzewamy, że trzeci migdał naszej pociechy może być przerośnięty, pierwsze kroki w celu potwierdzenia przypuszczeń musimy skierować do gabinetu laryngologa – najczęściej odbywa się to na zlecenia obserwującego problem pediatry.
W sytuacji, gdy ryzyko komplikacji zdrowotnych, mogących wystąpić u dziecka jest wyższe, niż korzyści płynące z zachowania trzeciego migdałka, zapada decyzja o zabiegu jego usunięcia.
Sam zabieg, zwany adenotonią, nie jest skomplikowany – trwa około 20 minut, a dziecko najczęściej opuszcza szpital jeszcze tego samego dnia. W większości przypadków zabieg usunięcia trzeciego migdałka wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym.
Nieco trudniejsze jest przygotowanie dziecka do samej operacji oraz spełnienie wymaganych do jej przeprowadzania warunków. Mianowicie – dziecko musi być całkowicie zdrowe. Jako, że przerośnięty trzeci migdał powoduje występowanie wielu infekcji, często zdarza się, że długo oczekiwany zabieg jest odwoływany, ponieważ malec akurat przechodzi np. zapalenie ucha czy gardła.
Jeśli szczęśliwie trafimy na moment, w którym dziecko jest zdrowe, musimy zadbać o to, aby nie jadło i nie piło niczego przez 12 godzin (z tego powodu często zabiegi tego typu wykonywane są w godzinach porannych). Jednocześnie wykonuje się kilka prostych badań laboratoryjnych (morfologia, grupa krwi, ocena krzepnięcia).
Po zabiegu dziecku nie wolno niczego jeść i pić, potem zalecane jest podawanie pokarmów półpłynnych, łagodnych dla gardła. Dziecko otrzymuje także leki przeciwbólowe. Nie martwmy się jednak na zapas, że będzie to okres szczególnie trudny dla naszej pociechy – większość dzieci zachowuje się bowiem niemal tak, jakby nigdy nic się nie stało.