Zapewne spotkałaś się już z określeniem „ekspozycja na gluten”. Wyjaśniamy co ono oznacza i jak się wprowadza gluten do diety.
Ekspozycja na gluten to stopniowe "oswajanie" organizmu niemowlęcia z tą substancją i wytworzenie reakcji odpornościowej poprzez wprowadzanie niewielkich dawek tego białka do jadłospisu dziecka.
Co to jest gluten?
Gluten występujące w czterech zbożach: pszenicy, jęczmieniu, owsie i życie. Jest, więc obecne w wielu produktach, m.in.: makaronach, kaszach, pieczywie, ciastach. Niestety wymienione produkty poza glutenem zawierają całe jajka, sól, cukier, jak również mnóstwo ulepszaczy, spulchniaczy, a nawet środków przeciwpleśniowych, które dla niemowlęcia są bardzo niezdrowe.
Gluten w diecie niemowlęcia - Trochę historii
W latach 70 – tych lekarze i naukowcy zadecydowali by produkty zawierające gluten podawać dziecku dopiero w 10 miesiącu życia, a jeśli malec ma skłonność do uczuleń - nawet po pierwszych urodzinach. Uznano, bowiem, że im młodsze dziecko, tym wrażliwość na gluten jest większa i skutkiem podania go zbyt wcześnie jest większe ryzyko alergii i ujawnienia choroby zwanej celiakią.
Po latach okazało się, że celiakia zaczęła się pojawiać, ale w innej formie, w tzw. postaci ubogoobjawowej (anemia z niedoboru żelaza, zespół przewlekłego zmęczenia, ubytki
w szkliwie etc). Zaczęto więc szukać lepszego rozwiązania problemu i prowadzić badania mające na celu sprawdzenie, czy wcześniejsze podawanie niewielkich ilości glutenu uchroni dzieci przed celiakią.
Ekspozycja na gluten wg polskiego schematu żywienia
Według zaleceń żywieniowych opracowanych w naszym kraju: ekspozycja na gluten przedstawia się następująco:
- u dzieci karmionych piersią, gluten wprowadzamy od 5 miesiąca (po ukończeniu 4)
- u dzieci karmionych sztucznie w 6 miesiącu (po ukończeniu 5)
Podobnie jak wszystkie nowe posiłki uzupełniające, także gluten należy wprowadzać do diety dziecka stopniowo. To podstawowa i bardzo ważna zasada, która pozwala uważnie obserwować reakcję dziecka na poszczególne produkty i wcześnie zauważyć wystąpienie ewentualnych niepożądanych objawów alergii.
Ekspozycja na gluten - trzy etapy
- Etap I - podawanie niewielkich dawek glutenu, jako dodatku do posiłku: 2-3 g (to płaska łyżeczka od herbaty) produktu glutenowego (np. kaszki manny) na 100 ml posiłku (np. zupki, mleka) - po 4 miesiącu niemowlęta karmione piersią i po 5 miesiącu niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym
- Etap II - po 6 miesiącu życia niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym - zwiększenie ilości glutenu - 6 g produktu glutenowego na 100 ml zupki; niemowlęta karmione piersią po dwumiesięcznym, pełnym okresie ekspozycji mogą otrzymywać gluten bez ograniczeń.
- Etap III - po 9 miesiącu życia - gluten może być podany bez ograniczeń.
Przy czym ekspozycja na gluten powinna trwać pełne 2 miesiące od chwili wprowadzenia.
Jak wprowadzać gluten do diety niemowlęcia?
- Gluten dodajemy do jednego posiłku w ciągu doby
- Kaszkę manną zawsze podaje się z czymś, co jest dla niej osłoną, czyli tym, co dziecko jakiś czas już je.
- U dziecka karmionego modyfikowanym mlekiem daje się kaszki mannej do zupki lub/i deserku (albo mleka).
- U dzieci karmionych piersią odrobinę kaszki mannej zagotowanej na wodzie dodaje się do odrobiny odciągniętego mleka i podaje się łyżeczką, by nie zaburzać odruchu prawidłowego ssania piersi.
- Jeśli w diecie dziecka są wprowadzone już inne produkty niż mleko mleko mamy dodajemy kaszkę manną do przecieru jarzynowego np. marchewki czy owocowego, np. startego jabłka, lub do zupki.
Dostępne aktualnie wyniki badań wskazują, że najlepiej wprowadzać gluten do diety dziecka między 4 a 7 miesiącem jego życia. Jest to jednak zalecenie a nie obowiązek. Warto podkreślić, że badania wciąż trwają, a wyniki już zakończonych nie są jednoznaczne!
Badania, na których opiera się WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) i AAP (Amerykańska Akademia Pediatryczna) dowodzą, że najlepiej przed celiakią chroni wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6 miesięcy! Zauważamy tu, więc sprzeczność.
Nowy schemat żywienia niemowląt, zawierający zalecenie wczesnego wprowadzenia glutenu, został w Polsce przyjęty pospiesznie i bez rzetelnej dyskusji na ten temat. Komitet Upowszechniania Karmienia Piersią wniósł w tej sprawie protest popierając zalecenia WHO i AAP, argumentując swoją postawę m.in. tym, iż skracanie okresu wyłącznego karmienia piersią przez wcześniejsze wprowadzenie żywności uzupełniającej zwiększa ryzyko: błędów jakościowych i higienicznych, zaprzestania karmienia piersią, podwyższonej zachorowalności.
Wspólnym punktem łączący badania jest zdanie, iż najkorzystniejsze dla zdrowia dziecka jest prowadzenia ekspozycji na gluten w okresie karmienia piersią.
Rodzic kierując się własną intuicją, czy własną oceną dotychczasowych badań naukowych, może wprowadzać gluten do diety swojego dziecka według nowych zaleceń, jak również może postępować według starego schematu żywienia zalecającego wprowadzanie glutenu dopiero w 10 miesiącu.