Rodzicielstwo bliskości jest określeniem stylu wychowania i filozofii rodzicielskiej, u których podstaw leży zapewnianie dziecku bliskości. Wszystko odbywa się w oparciu o naturalne potrzeby maluszków.
Rodzicielstwo bliskości jest określeniem stylu wychowania i filozofii rodzicielskiej, u których podstaw leży zapewnianie dziecku bliskości. Wszystko odbywa się w oparciu o naturalne potrzeby maluszków. Wrażliwość i autentyczna obecność opiekunów, wzajemny szacunek oraz miłość wpływają na wytworzenie silnej więzi emocjonalnej, która sprzyja prawidłowemu rozwojowi społecznemu i emocjonalnemu dziecka.
Muszę i chcę być blisko
Bliskość i ciepło rodziców, zwłaszcza mamy są absolutnie niezbędne w prawidłowym rozwoju maluchów szczególnie niemowlęcia. Naturalna więź wymaga podtrzymywania kontaktu cielesnego. Rozumienie potrzeb dziecka oraz zaspokajanie ich wzmacnia poczucie bezpieczeństwa. Przywiązanie wytwarza się już od momentu przygotowań do ciąży i jest wzmacniane w ciągu dalszego życia. Według Attachment Parenting International (API) – międzynarodowej organizacji, powołanej do życia, by promować ideę rodzicielstwa bliskości – jest osiem zasad, które wspierają powstanie bezpiecznej więzi dziecka z opiekunem:
- Przygotuj się do ciąży, porodu i rodzicielstwa
- Karm z miłością i szacunkiem
- Reaguj z wrażliwością
- Zapewnij odżywczy dotyk
- Zapewnij bezpieczny sen, pod względem fizycznym i emocjonalnym
- Zapewnij stałą, pełną miłości opiekę
- Praktykuj pozytywną dyscyplinę
- Dąż do równowagi w życiu osobistym i rodzinnym
Zasady te mają być wskazówką do nawiązania autentycznej bliskości rodzica z dzieckiem. Nie wystarczy tylko dać jeść, ubrać, kupić kolejną zabawkę czy zapisać na kolejne zajęcia dodatkowe, bliskość rodzica potrzebna jest dziecku dla dobrego rozwoju. Dzięki temu ma szanse wyrosnąć na otwartego, wrażliwego, inteligentnego i pewnego siebie człowieka.
Potrzebuję czułej obecności
Dziecko potrzebuje bliskości już od chwili narodzin, dlatego tak ważną rolę przypisuje się kontaktowi skóra do skóry matki i noworodka. Wiele mam martwi się, że na skutek komplikacji porodowych, w tym konieczności cesarskiego cięcia, mają utrudniony pierwszy kontakt z noworodkiem. Trzeba jednak pamiętać, że więź kształtuje się przez całe życie i na pewno uda się nadrobić stracone początkowe chwile w szpitalu.
Mamo, tak bardzo smakuje mi Twoje mleko!
Karmienie piersią jest nie tylko procesem zaspokajania głodu. Chodzi tu o coś znacznie ważniejszego – o niesamowite przyjemne uczucie bliskości, o kontakt najczulszy z możliwych, o wzajemne poznawanie się. Karmienie butelką nie przekreśla tej intymności pod warunkiem, że maleństwo również odczuje matczyne ciepło, wpatrywanie się w oczy oraz tak ważne przytulenie.
Nie chcę tylko leżeć w łóżeczku
Maleństwa bardzo lubią być noszone. Noszenie uspokaja, wypełnia potrzebę kontaktu fizycznego i pobudza ciekawość. Błędne jest przekonanie, że noszenie rozpieszcza. Noworodek i niemowlę bardzo potrzebuje bliskości daje mu ona tak ważne poczucie bezpieczeństwa.
Z rodzicami śpi się lepiej
Filozofia rodzicielstwa bliskości zaleca wspólnie spanie z dzieckiem. Fizyczna obecność mamy i taty wpływa na spokojniejszy sen i zmniejsza lęki. Każda rodzina powinna jednak sama podjąć decyzję o formie spania. To, że nie śpicie z dzieckiem w jednym łóżku nie przekreśla przecież nawiązania bliskich relacji z dzieckiem.
Płaczę, bo chcę coś powiedzieć
Płacz niemowlęcia jest tak naprawdę jedyną drogą, jaką maluszek może zakomunikować otoczeniu swoje potrzeby. Jeśli rodzice z zaangażowaniem reagują na dziecięce łzy, wytwarza się wzajemne zaufanie. Maluszek widzi wtedy, że jego problemy nie są obojętne mamie i tacie. W ten sposób kształtuje się pewność, że bliscy mu zawsze pomogą. Rodzicielstwo bliskości odrzuca metody "niech się wypłacze".
Rozważna dyscyplina
Nie powinno się mylić rodzicielstwa bliskości z wychowaniem bezstresowym. To, że ceni się w dziecku jego wrażliwość, potrzeby, a płacz traktuje jako formę komunikacji nie oznacza, że szkrabowi wszystko wolno. Rodzicielstwo bliskości nie dopuszcza metod wychowawczych opartych na przemocy, poniżaniu, zastraszaniu. W poszanowaniu godności dziecka stawia mu się granice i ustalane są normy zachowań w danej rodzinie z uwzględnieniem możliwości dziecka na danym etapie rozwoju.
Ważna jest rodzina
W rodzicielstwie bliskości ważna jest równowaga w życiu rodzinnym, rodzina to zespół, który ze sobą współpracuje i dąży do wypracowania porozumień, które pomogą uwzględnić potrzeby wszystkich członków rodziny. Rodzicielstwo bliskości to nie nadopiekuńczość; dzieci mają możliwość dokonywania wyboru, bezpośredniego doświadczania konsekwencji i uczą się na własnych błędach. Dzieci mogą dyskutować i mieć odmienne zdanie.
Rodzicielstwo bliskości bazuje na czułej obecności opiekunów, na ich autentycznym i pełnym zaangażowaniu we wspieranie rozwoju dziecka. Dzieci nie są tylko małymi ludźmi wymagającymi jedzenia i spania. To osoby posiadające swoje potrzeby, myśli i uczucia, które chcą dzielić i przeżywać z rodzicami.
Rodzicielstwo bliskości to nie rozpieszczanie a bycie blisko ze sobą, zarówno emocjonalnie jak i fizycznie; to stymulowanie dziecka do podejmowania działań, wspieranie go, ale nie robienie za niego; wsłuchiwanie się w jego potrzeby, ale nie spełnianie wszystkich zachcianek.
Rodzicielstwo bliskości to nie tylko sposób wychowania, to swego rodzaju filozofia życia rodzinnego.
Tekst: Anna Chmielewska, Sylwia Porada