Tajemnicze tabelki u pediatry bywają dla mam powodem do niepokoju – czy z moim dzieckiem jest wszystko w porządku?
Tajemnicze tabelki u pediatry bywają dla mam powodem do niepokoju – czy z moim dzieckiem jest wszystko w porządku? Siatki centylowe obrazują statystyczne różnice w wadze i wzroście u dzieci danej populacji, według wieku. Nanosząc na nie kilogramy i centymetry naszej pociechy w poszczególnych miesiącach życia otrzymujemy wykres pokazujący jak daleko od średniej odchyla się nasz maluszek.
Po co są siatki centylowe
Wbrew pozorom siatki centylowe nie mają na celu stresowanie matek, ale danie rodzicom i lekarzowi ogólnego pojęcia na temat rozwoju dziecka. Wysokie odchylenia od średniej mogą zawczasu sygnalizować problemy, którym warto się przyjrzeć bliżej, np. skłonność do nadwagi, niewspółmiernie niski wzrost, itp. Szybka reakcja i wnikliwsze badania pomagają odpowiednio zadbać o zdrowie maluszka. Warto podkreślić, że zwłaszcza w niemowlęcym wieku nawet znaczne odchylenia od normy nie muszą być wcale niepokojące – dzieci różnie się rozwijają i tylko trendy na przestrzeni dłuższego czasu bądź wyraźne dysproporcje między krzywą wagi a wzrostu powinny być brane jako sygnał alarmowy.
Jak czytać siatki centylowe
Przede wszystkim trzeba dobrać odpowiednią siatkę centylową do płci dziecka i jego daty narodzin. Inne są siatki centylowe dla wcześniaków. Również siatki centylowe dla chłopców róznią się od siatek centylowych dla dziewczynek. Następnie na dwóch różnych osiach znajdujemy wartości odpowiadające naszemu dziecku – np. liczbę miesięcy i wagę w gramach. W zależności od położenia wyznaczonego punktu na liniowym wykresie odczytujemy z prawej strony centyl. Najniższy centyl 3 oznacza, że dziecko znajduje się na samym dole normy - w przypadku wzrostu jest wyższe jedynie od 3% dzieci w tym samym wieku, zaś niższe od 97%, czyli zdecydowanej większości. Centyl 50 oznacza, że to jest najbardziej średnia wartość danej cechy wśród populacji, a więc charakteryzuje większość dzieci.
Różne siatki centylowe
Na siatkach centylowych możemy sprawdzić nie tylko rozwój dziecka pod względem wagi czy wzrostu ale także obwodu główki, obwodu ramienia, wskaźnika BMI a nawet otłuszczenia ciała na ramieniu. Istnieją także siatki centylowe porównujące masę z wzrostem względem wieku. Wreszcie, warto dodać, że siatki sporządza się dla danej populacji stąd rozbieżności w tabelach pomiędzy krajami. Polskie siatki centylowe, uaktualnione ostatnio w 2013 roku nie pokrywają się dokładnie z oficjalnymi siatkami centylowymi Światowej Organizacji Zdrowia, ale zdaniem ekspertów w przypadku dzieci do lat 5 można śmiało posługiwać się którymkolwiek z systemów. Dodatkową trudność w ocenie rozwojowej na podstawie wskaźników sprawiają niemowlęta – z obserwacji wynika, że te karmione sztucznym mlekiem rosną znacznie szybciej. Dlatego sporządzono także oddzielne siatki centylowe dla maluszków karmionych piersią, a oddzielne dla tych na mleku w proszku.