Tiki nerwowe u dzieci. Objawy, przyczyny, leczenie

Mogą mieć przeróżne postaci i różne natężenie oraz występować w różnych sytuacjach, jednak łączy je jedno – zawsze wywołują u rodziców spory niepokój. Jednak tiki nerwowe u dzieci, bo o nich mowa, są dość często spotykanym problemem i wcale nie muszą oznaczać poważnych kłopotów ze zdrowiem. Dowiedz się, jak dokładnie mogą wyglądać tiki nerwowe, dlaczego występują i jak można sobie z nimi poradzić.

Tiki nerwowe u dzieci – objawy

Tiki nerwowe to niekontrolowane ruchy albo odgłosy, które wykonywane są bez celu i nad którymi bardzo trudno jest zapanować. Tak naprawdę każdy z nas mniej więcej zdaje sobie sprawę, jak wyglądają – dziecko (lub dorosły) w różnych sytuacjach zaczyna mrugać powiekami czy chrząkać. Gwoli ścisłości dodajmy, że tiki nerwowe mogą dzielić się na ruchowe oraz wokalne.

Tiki nerwowe ruchowe, to np: 

• przewracanie oczami
• mruganie powiekami
• pstrykanie palcami
• potrząsanie głową
• wzruszanie ramionami
• marszczenie czoła
• zaciskanie pięści
• nagłe ruchy rąk

Tiki nerwowe wokalne, to:

• pociąganie nosem
• chrząkanie
• rzucanie konkretnym słowem
• naśladowanie słów innych (niekontrolowane, nagłe)
• odkasływanie
• mlaskanie

Oczywiście poza wymienionymi, u danego dziecka może pojawić się zupełnie inny rodzaj tiku nerwowego – jak choćby powtarzanie brzydkiego słowa albo spluwanie.

Tiki nerwowe występują najczęściej u dzieci, a pod względem płci – częściej u chłopców.

Co bardzo istotne, w wielu przypadkach tiki nerwowe są zjawiskiem przemijającym. Za taki uważa się tik nerwowy, który trwa minimum 4 tygodnie, ale mniej niż rok. Jeśli jednak dziecko „walczy” z problemem dłużej, niż 12 miesięcy, nazywa się je przewlekłymi.

Tiki nerwowe u dzieci - przyczyny

Zanim udamy się do neurologa dziecięcego z podejrzeniem występowania tików nerwowych u dziecka należy upewnić się, czy rzeczywiście mamy do czynienia z takim właśnie problemem. Innymi słowy – jeśli dziecko mruga, odwiedźmy najpierw okulistę – takie zachowanie może wynikać z wady wzroku u dziecka. Gdy nasza pociecha ciągle pochrząkuje, może to być objaw alergii. Wówczas odpowiednie postępowanie lecznicze bardzo szybko wyeliminuje problem.

Załóżmy jednak, że rzeczywiście problemem nie jest nic innego, niż tiki nerwowe właśnie. Dlaczego u dziecka mogą pojawiać się tiki nerwowe?

• bez przyczyny

Niestety, brak konkretnej przyczyny występowania tików nerwowych albo niemożność jej stwierdzenia dotyczy bardzo wielu przypadków dzieci z tą dolegliwością. Pocieszającym jest fakt, że tiki nerwowe powstające bez konkretnej przyczyny często są tymi przemijającymi.

• geny

Naukowcy podejrzewają, że tiki nerwowe mają podłoże genetyczne. Nie chodzi jednak o tik nerwowy konkretnego rodzaju, a raczej o skłonność do nich w ogóle. Jeżeli zatem mama ma jakiś tik nerwowy, to może on pojawić się także u jej dziecka (pod tą samą albo zupełnie inną postacią).

• schorzenia

Coraz częstsze pojawianie się tików nerwowych u dziecka może być objawem zespołu Tourette’a, czyli wrodzonego zaburzenia neurologicznego. Pierwsze objawy pojawiają się u dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym i są nimi właśnie tiki nerwowe. Choroba trwa do końca życia, a jej najbardziej rozpoznawalnym symptomem jest wiele tików wokalnych i ruchowych.

Innym poważnym schorzeniem, którego pierwszymi objawami są tiki nerwowe, jest pląsawica Hungtingtona. Należy jednak podkreślić, że jej objawy pojawiają się najczęściej między 35 a 40 rokiem życia, znacznie rzadziej – przed 20 rokiem. Dlatego w przypadku dzieci zdecydowanie nie warto martwić się na zapas.

Tiki nerwowe u dziecka – leczenie

Gdy tylko zorientujemy się, że dziecko ma tiki nerwowe, należy udać się do neurologa dziecięcego. Najbardziej prawdopodobne jest to, iż usłyszymy uspokajające słowa typu: „To zdarza się u dzieci, prawdopodobnie przejdzie samoistnie”. Należy jednak odbyć taką wizytę, aby wykluczyć schorzenia neurologiczne. Ewentualne podejrzenia lekarz wysnuje po dokładnym wywiadzie oraz – jeśli zajdzie taka potrzeba, po odpowiednich badaniach.

Gdy choroby zostaną wykluczone, pozostaje nam skupić się na właściwym podejściu do tików nerwowych u dziecka. Oto kilka ważnych punktów:

• Na ile to możliwe, ignoruj tiki nerwowe pojawiające się u dziecka. Udaj, że ich nie widzisz i poproś o to samo resztę domowników. Z tikami nerwowymi u dzieci jest trochę jak z jąkaniem: pozostawione same sobie są tylko przejściową dolegliwością. Gdy jednak zaczniemy zwracać na nie uwagę, mogą przekształcić się w zaburzenie na tle nerwowym.
• Jeśli widzisz, że ktoś dokucza dziecku lub samo ci o tym powie, podnieś je na duchu. Wyjaśnij, że jest to tylko etap i nie ma się czym przejmować. Okazuj mu wsparcie w każdej takiej kryzysowej sytuacji.
• Nigdy nie reaguj krzykiem czy pouczaniem w sytuacji, gdy dziecko ma tik nerwowy. Doprowadzi to do powstania stresu i lęku, a to prosta droga do pogłębienia problemu.
• Zadbaj o obniżenie stresu w waszym życiu. Ustal plan dnia, a przez ten trudniejszy czas postaraj się okazywać dziecku więcej spokoju i tolerancji.

Wszystko to powinno wystarczyć, by po kilku miesiącach problem zaczął występować rzadziej, by w końcu zaniknąć.