Co to są zatoki?
Na początek kilka informacji na temat samych zatok, czyli pustych przestrzeni w czaszce, dzięki którym nasz mózg jest bardziej chroniony i odporny na urazy. Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że nie rodzimy się z kompletem zatok – noworodek ma tylko zatoki sitowe oraz szczękowe. Dopiero, gdy malec kończy trzeci rok życia, pojawiają się te klinowe, a po piątych urodzinach – czołowe.
Każda z zatok przynosowych – bo to one najczęściej ulegają stanom zapalnym, wyściełana jest błoną śluzową, która jest przedłużeniem błony śluzowej nosa. Dlatego, gdy dochodzi do infekcji i w nosku zaczyna się stan zapalny, przechodzi on także na zatoki.
Przyczyny zapalenia zatok u dzieci
Zapalenie zatok to zazwyczaj skutek działania wirusów, czyli najprostszej infekcji z katarem w tle. Inne powody to na przykład alergia, choroba refluksowa żołądka czy astma oskrzelowa. Należy także dodać, że jeśli dziecko chodzi do przedszkola albo żłobka, bardziej narażone jest na tego typu stanu zapalne. Zapalenie zatok częściej występuje także u maluchów, przy których pali się papierosy.
Objawy zapalenia zatok
Objawy zapalenia zatok bardzo różnią się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z zapaleniem ostrym czy może przewlekłym. W przypadku pierwszego objawami będą:
- ropna wydzielina z nosa, często spływająca po gardle i skutkująca odruchem wymiotnym albo wręcz wymiotami
- niedrożność noska
- kaszel
- gorączka
- brzydki zapach z ust
Należy jednocześnie dodać, że zapalenie zatok u małych dzieci – w przeciwieństwie do infekcji u dorosłych, rzadko skutkuje bólem głowy. Sam fakt, że dziecko nie narzeka na tego typu nie dolegliwość nie oznacza, że nie chodzi o zapalenie zatok.
Czasami choroba ma charakter przewlekły. Wówczas nie pojawiają się typowe objawy infekcji, takie jak np. gorączka. Można natomiast zauważyć u dziecka:
- uporczywy kaszel, który nie ma żadnego sensownego uzasadnienia
- ograniczenie drożności noska – rodzice mają wrażenie, że nosek malucha ciągle jest zapchany (w części lub całości), a dziecko mówi „przez nos”
- delikatny obrzęk powiek, widoczny przede wszystkim w godzinach porannych
- trudności z rozpoznawaniem zapachów (o czym może powiedzieć starsze dziecko)
- ucisk lub ból w okolicach twarzy (i tutaj możliwe do stwierdzenia tylko u kilkulatków)
Uwaga! Aby zapalenie zatok zostało uznane za przewlekłe, musi minąć co najmniej 12 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów.
Zapalenie zatok – leczenie
Rodzice, którzy słyszą o zapaleniu zatok, zazwyczaj spodziewają się, że otrzymają receptę na antybiotyk i mogą bardzo się zdziwić, gdy tak się nie dzieje. Jednak w większości przypadków, gdy mówimy o zapaleniu wirusowym, nie ma żadnej potrzeby przepisywania takiego leku – wraz z ustąpieniem pozostałych objawów infekcji wycofają się także zmiany w obrębie zatok. Według niektórych danych, dzieje się tak nawet w 90% przypadków!
Jeśli jednak mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem zatok albo infekcją bakteryjną, konieczna jest antybiotykoterapia. Dodatkowo zdarza się, że lekarze kierują dziecko na badania, które będą przeprowadzone w gabinecie laryngologa dziecięcego. Dzięki temu można stwierdzić, czy maluchowi nie dolega przerost migdałka albo choćby refluks żołądkowy.
W nielicznych przypadkach lekarze decydują się na zlecenie tomografii komputerowej (ale zdarza się to naprawdę bardzo rzadko).
Oczywiście sam antybiotyk to nie wszystko. Aby leczenie było skuteczne i szybsze, rodzice nie mogą zapominać o:
- podawaniu do noska dziecku roztworu soli fizjologicznej albo wody morskiej (dzięki temu zmniejsza się obrzęk śluzówki)
- podawaniu malcowi sprayu do noska, który poprawi jego drożność
- częstym wietrzeniu mieszkania
- utrzymywaniu temperatury około 18-19 stopni Celsjusza w sypialni dziecka
- utrzymywaniu odpowiedniej wilgotności w mieszkaniu (dzięki zawieszonym na kaloryferach mokrym ręcznikom albo profesjonalnym urządzeniom nawilżającym)
Uwaga! Jeśli dziecko ma już kilka lat, można zaproponować mu przepłukiwanie noska za pomocą specjalnego irygatora. Początkowo taki zabieg może wydawać się nieprzyjemny, ale wraz z nabraniem wprawy dziecko nie będzie miało kłopotu i nawet samodzielnie przeprowadzi całą „operację”. Irygację zatok warto przeprowadzać także profilaktycznie.