Podawanie dzieciom leków – jak robić to prawidłowo?

Prędzej czy później przychodzi moment, w którym musimy podać dziecku lek. Od tego, czy zrobimy to we właściwy sposób, zależy nie tylko jego zdrowie, ale czasem nawet życie. Warto więc upewnić się, czy postępujesz prawidłowo – oto zbiór kilku bardzo ważnych zasad dotyczących podawania leków dzieciom.

Jaka forma leku jest najlepsza dla dziecka

Dzieciom od urodzenia do szóstego roku powinno podawać się tylko leki w postaci płynnej, ewentualnie środki doodbytnicze – innymi słowy, są to wszelkie syropy, kropelki i czopki. Czasem zdarza się, że lek przepisany przez lekarza ma postać tabletki (a malec dopiero ukończył np. 3 lata). W takiej sytuacji zawsze należy rozgnieść tabletkę i podać ją z płynem.

Dodajmy, że jeśli starsze dziecko nie radzi sobie z połykaniem tabletek, nie warto go zmuszać. Rozgniecenie tabletki świetnie sprawdzi się i w tym przypadku.

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe dla dzieci

Co roku do lekarzy zgłaszają się rodzice dzieci, którym podano zbyt duże ilości środków przeciwgorączkowych/przeciwbólowych. Przyczyną takich sytuacji najczęściej jest brak wiedzy na temat właściwego podawania leków oraz ich składu. Wyjaśnijmy więc.

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe dla dzieci dzielą się na dwie grupy: te z ibuprofenem i te z paracetamolem. Jednocześnie mogą one nazywać się bardzo różnie. Zasada podawania leków z tych grup jest prosta. Co 4-6 godzin możemy podawać paracetamol, co 6-8 godzin ibuprofen, ale nie możemy przekroczyć dawek dziennych (4 razy paracetamol, 3 razy ibuprofen). Problem pojawia się, jeśli podajemy np. tylko jeden rodzaj leku, a gorączka szybko wraca – wówczas dozwolona, dobowa dawka może zostać „wyczerpana” po 16-18 godzinach. Jak temu zapobiec?

W takiej sytuacji możemy podawać ibuprofen i paracetamol naprzemiennie – co cztery godziny. Obrazowo wygląda to tak: 8.00 – paracetamol, 12.00 – ibuprofen, 16.00 – paracetamol, 20.00 – ibuprofen. Takie podawanie leków jest bardzo skuteczne i nie grozi przedawkowaniem substancji czynnej.

Należy jednak dodać, że nie każde dziecko może przyjmować ibuprofen. W przypadku malców chorujących na astmę, zaburzenia krzepliwości krwi albo niewydolność nerek zaleca się stosowanie tylko paracetamolu.

Ponadto, musimy pamiętać, że nie każdy skok temperatury u dziecka wymaga natychmiastowego sięgnięcia po lek. Gorączkę zbijamy dopiero wtedy, gdy temperatura ciała przekracza 38 stopni (38,5, jeśli mierzymy w odbycie). Gdy jest niższa, należy pozwolić organizmowi na samodzielną walkę z infekcją.

Jakich środków przeciwbólowych nie należy podawać dzieciom?

Wyobraźmy sobie taką sytuację: 3-latek ma gorączkę, ale okazuje się, że w apteczce nie ma ani paracetamolu, ani ibuprofenu. Jest natomiast aspiryna. Czy w takiej sytuacji można rozgnieść tabletkę i podać ją dziecku? Otóż absolutnie nie. Dzieciom do 12-go roku życia nie wolno podawać leków z kwasem acetylosalicylowym (to np. aspiryna albo polopiryna). Podanie dziecku tego leku może skutkować wystąpieniem groźnego zespołu Reye’a o wysokim stopniu śmiertelności.

O podawaniu dzieciom antybiotyków 

Gdy dziecko zachoruje już poważniej, często konieczne jest zastosowanie antybiotyku. Teoretycznie sprawa jest prosta: lekarz przepisuje, rodzic wykupuje, podaje i po np. dwóch tygodniach następuje kontrola. Niestety - w praktyce wielu rodziców popełnia błędy, które kończą się pogorszeniem stanu zdrowia malca. Trzeba zatem pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• O podaniu antybiotyku dziecku może zadecydować tylko lekarz. W żadnym przypadku nie można podawać dziecku tego typu leków na własną rękę (np. „od siostry, zostało jej po zapaleniu oskrzeli Zuzi”)
• Przed podaniem leków należy upewnić się, czy farmaceuta wydał nam właściwy preparat. Niestety, pomyłki zdarzają się każdemu – także lekarzom i farmaceutom. Trzeba być czujnym i sprawdzać nie tylko nazwę leku, ale i skład (różnica między 0,1% a 0,01% jest bardzo znacząca!)
• Zawsze przed podaniem dziecku leku należy sprawdzić datę ważności.
• Biorąc pod uwagę punkty poprzednie i możliwość pomyłki – czytamy także ulotkę. Jeżeli lek jest przeznaczony dla dzieci powyżej 12-go roku życia, a ma go otrzymać 3-latek, trzeba ponownie skonsultować się z lekarzem.
• Jeżeli zaleceniem lekarza jest podawanie dziecku antybiotyku przez 10 dni, to należy go podawać przez 10 dni – nawet, jeśli po tygodniu dziecko wygląda na zupełnie zdrowe. 
• Przy podawaniu antybiotyku konieczne jest podawanie probiotyku.

Podawanie dzieciom leków - ważne zasady

Co ponadto koniecznie musimy wiedzieć o podawaniu leków dzieciom?

• Nigdy nie podawaj dziecku syropu w pozycji leżącej – to najprostsza droga do zachłyśnięcia się.
• Podając syrop przeciwgorączkowy, używaj dołączonej do opakowania strzykawki. Lek wstrzykuj malutkimi porcjami, kierując strzykawkę w stronę policzka.
• Jeśli malec nie chce przyjąć lekarstwa, zainteresuj go czymś. Świetnie sprawdza się energiczny teledysk dla maluszków (albo i dla dorosłych, cel uświęca środki). Zaabsorbowane dziecko może nawet się nie zorientować, że mu coś podajesz.
• Jeśli musisz podać dziecku kilka rodzajów leków, zacznij od tych najmniej smacznych. Między lekami rób 10 minutowe przerwy – jeśli twoja pociecha zwymiotuje, to nie wszystkie leki.
• Jeśli tylko jest taka możliwość, podawaj leki w mleku, soku lub jogurcie. Każdorazowo zapytaj o to lekarza.
• Jeśli podajesz niemowlęciu lek w mleku, to w małej ilości (np. 30 ml). Dodanie go do 180 ml mleka to zawsze ryzyko niewypicia całości, w tym niespożycia całej dawki leków.