Inhalacje dla dzieci – wszystko, co trzeba o nich wiedzieć

Przeziębienie – skąd się bierze? Jakie są objawy?

Infekcje wirusowe, popularnie określane mianem przeziębienia, wywoływane są przez różnego rodzaju wirusy, w tym głównie przez:

• koronawirusy,
• adenowirusy,
• wirus Coxackie,
• rynowirusy,
• wirusy paragrypy,
• wirusy grypy.

Wnikają one do nabłonka w drogach oddechowych, gdzie następnie namnażają się i powodują stan zapalny i występowanie objawów. To, ile trwa choroba, w dużej mierze zależy od stanu układu odpornościowego dziecka. Większość z nich powoduje objawy, które w porównaniu z tymi wywoływanymi przez infekcje bakteryjne, są stosunkowo łagodne. Oczywiście nie wszystkie muszą występować jednocześnie, niemniej jednak najczęściej spotykane są:

• stan podgorączkowy lub gorączka, zwykle do 38.5 stopnia Celsjusza,
• ogólne osłabienie,
• ból gardła i jego zaczerwienienie,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• ból głowy,
• intensywny, wodnisty, zwykle bezbarwny katar,
• kaszel, początkowo suchy potem przechodzący w mokry.

Najbardziej uciążliwe dla malucha są oczywiście kaszel i katar, które mocno utrudniają codzienne funkcjonowanie. W przypadku infekcji wywoływanych przez wirusy leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów, które ustępują samoistnie po około tygodniu od momentu zachorowania. Aby je złagodzić często stosowane są różnego rodzaju syropy i krople do nosa. Warto także przeprowadzić inhalacje z soli fizjologicznej lub odpowiednich leków. Więcej o inhalacjach dla dzieci w poradniku "10 kroków do poprawnej inhalacji".

Czym są inhalacje i co jest do nich potrzebne?

Inhalacja to zabieg leczniczy polegający na wdychaniu aerozolu składającego się z roztworu leków, olejków eterycznych lub soli fizjologicznej. Najpopularniejszym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o inhalacje dla dzieci, jest użycie nebulizatora, który tworzy delikatną mgiełkę, wdychaną przy pomocy specjalnego ustnika lub maseczki. W ten sposób lek dostarczany jest bezpośrednio w miejsce, w którym toczy się stan zapalny czyli drogi oddechowe, co zdecydowanie przyspiesza jego działanie. Szczególnie korzystnym rozwiązaniem, jeśli chodzi o leczenie górnych dróg oddechowych, jest inhalacja niemowlaka, którego układ pokarmowy jest szczególnie wrażliwy na jakiekolwiek nowe substancje. Do przeprowadzenia inhalacji potrzebny nam jest odpowiedni nebulizator oraz roztwór do rozpylenia, w skład którego może wchodzić sama sól fizjologiczna, jak również specjalistyczne leki do inhalacji.

Dobry nebulizator, popularnie określany mianem inhalatora, przyda się zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Na rynku znajdziemy zarówno inhalatory pneumatyczne, jak i ultradźwiękowe. Te pierwsze, choć są bardziej uniwersalne i mogą być stosowane z dużo szerszym zakresem preparatów, są jednak stosunkowo głośne, co może utrudniać np. inhalację u niemowlaka. Ograniczeniem inhalatorów ultradźwiękowych jest z kolei fakt, że w niektórych przypadkach podgrzewają one zbyt mocno roztwór leku, zmniejszając tym samym jego skuteczność. Nie powinny być również stosowane u niemowląt. Przy zakupie nebulizatora warto również zwrócić uwagę na możliwość regulacji wielkości generowanych przez nebulizator cząsteczek, a także dołączone akcesoria. Oczywiście można zakupić inhalator dedykowany dzieciom, ale warto by miał on maseczki i ustniki w kilku rozmiarach, przez co będzie mógł być używany przez każdego z domowników i posłuży nam zdecydowanie dłużej.

Inhalacja niemowlaka i starszego dziecka

Inhalacja niemowlaka, choć wydaje się być nie lada wyzwaniem, wbrew pozorom czasami jest o wiele łatwiejsza niż w przypadku starszych dzieci, które zdecydowanie wyraźniej potrafią okazać swoje niezadowolenie. Większość nebulizatorów posiada specjalne maseczki dla niemowląt, które dopasowują się do kształtu buzi i są na tyle miękkie, że nie powodują u dziecka dyskomfortu. Aby inhalacja niemowlaka była skuteczna, najlepiej przeprowadzać ją w pozycji siedzącej lub półsiedzącej. Jeżeli dziecko w trakcie inhalacji jest niespokojne, najlepiej przerwać pracę inhalatora i poczekać aż maluch się uspokoi. Można też spróbować odwrócić uwagę dziecka pokazując mu książeczkę lub zabawiając jego ulubioną zabawką.

Jeżeli jednak to nie pomaga, dopuszczalnym rozwiązaniem jest przeprowadzenie inhalacji w trakcie snu, przytrzymując maseczkę przy buzi dziecka. Rozwiązanie to jednak powinno być traktowane jako ostateczność, przede wszystkim ze względu na fakt, iż inhalacja niemowlaka powinna zakończyć się jego oklepywaniem, które ułatwia odkrztuszenie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Inhalacja niemowlaka może być przeprowadzana zarówno kiedy maluch jest chory, po to by ulżyć mu przy katarze lub mokrym kaszlu, a także pomiędzy okresami chorobowymi, zwłaszcza jeżeli w domu mamy stosunkowo suche powietrze.

Inhalacje dla dzieci starszych z reguły nie stanowią problemu, można w ich trakcie włączyć maluchowi bajkę lub też przeczytać książkę, zwracając uwagę na to, by dziecko nie zdejmowało w trakcie pracy nebulizatora maseczki. W przeciwnym razie bowiem większość podanego roztworu trafi do otoczenia, zamiast do miejsca docelowego, czyli dróg oddechowych dziecka.

Bez względu na wiek dziecka, warto pamiętać o tym by inhalacji nie wykonywać bezpośrednio przed lub po posiłku (należy odczekać minimum godzinę). Konieczne jest również zachowanie odpowiedniej higieny i dokładne czyszczenie ustnika lub maseczki każdorazowo po skończonej inhalacji, w przeciwnym razie mogą one stać się siedliskiem dla bakterii i grzybów.

Inhalacje z soli fizjologicznej

Inhalacje z soli fizjologicznej są jednym z najpopularniejszych sposobów na walkę z kaszlem lub katarem u dzieci bez względu na wiek. Stanowią również ważny element profilaktyki w okresie jesienno-zimowym, ponieważ doskonale oczyszczają i nawilżają śluzówkę dróg oddechowych, zapobiegając tym samym jej podrażnieniom.

Głównym celem inhalacji z soli fizjologicznej jest łagodzenie kataru, stanów zapalnych gardła, kaszlu a także objawów astmy oskrzelowej. Sól fizjologiczna nie tylko bowiem nawilża drogi oddechowe, ale przede wszystkim rozrzedza zalegającą w nich wydzielinę, ułatwiając tym samym jej usuwanie na zewnątrz. Takie inhalacje należy przeprowadzać 2-3 razy dziennie, za każdym razem stosując jałową porcję roztworu, najlepiej ze specjalnych ampułek. Można je bez problemu zakupić w każdej aptece bez recepty. W określonych przypadkach lekarz może zalecić również zastosowanie roztworów soli o wyższym stężeniu, również specjalnie przeznaczonych do inhalacji, które jeszcze skutecznej upłynniają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę.

Choć inhalacje z soli fizjologicznej uznawane są za całkowicie bezpieczne, nie powinny być stosowane u osób chorujących na nowotwory dróg oddechowych i gruźlicę, a także w przebiegu infekcji z bardzo wysoką temperaturą. Nie są zalecane również przy krwotokach z górnych dróg oddechowych oraz osobom z niewydolnością krążeniowo-oddechową.

Leki do inhalacji u dzieci

Inhalacje dla dzieci, wykonywane za pomocą nebulizatora, stanowią również doskonały sposób na podanie wielu specjalistycznych preparatów, takich jak:

• leki wykrztuśne,
• leki rozkurczające oskrzela,
• leki sterydowe,
• olejki eteryczne (wyłącznie u starszych dzieci!).

Jeżeli chodzi o leki do inhalacji u dzieci, większość z nich jest dostępna wyłącznie na receptę, a decyzję o charakterze i długości terapii każdorazowo powinien podjąć lekarz prowadzący. Każdy z tych leków podaje się w formie mieszaniny z roztworem soli fizjologicznej, stanowiącej w tym wypadku pewnego rodzaju nośnik substancji aktywnych, głównie ze względu na fakt, iż ilości leków podawanych w tej formie są zwykle bardzo niewielkie.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Karolewicz B., Pluta J., Haznar D., „Nebulizacja jako forma podania leków”. Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku Akademii Medycznej we Wrocławiu, FP, tom 65, nr 4, 2009, s. 299-300.,
• https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/118665,inhalowanie-dziecka-sola-fizjologiczna
• https://www.medonet.pl/zdrowie,inhalacje-z-soli-fizjologicznej---kiedy-wykonywac-,artykul,1727404.html
• http://www.szpitaljp2.krakow.pl/fileadmin/user_upload/24_wykonanie_inhalacji_u_dziecka.pdf