Bilanse zdrowia małych dzieci

Rodzice powinni pamiętać o wykonywaniu okresowych bilansów u dzieci, służą one wczesnemu wykryciu różnorakich zaburzeń rozwojowych. Sprawdź czy wiesz, w jakim terminie powinny być wykonane i jakie obejmują badania.

Bilanse zdrowia dziecka są to kompleksowe badanie lekarskie przeprowadzane w określonych odstępach czasu, które służą kontroli, stanu zdrowia dziecka, jego rozwoju oraz wczesnemu wykrywaniu wszelkich zaburzeń rozwojowych, wad wrodzonych i chorób przewlekłych. Bilanse zdrowia dzieci wprowadzone zostały w Polsce w 1976 r. Bilans przeprowadza lekarz pediatra lub lekarz rodzinny.

Terminy bilansów zdrowia małych dzieci:

• Noworodek: 0-4 doba życia
• Dzieci w wieku 2, 4, 6, 10 lat

Bilans zdrowia noworodka

Noworodek już w pierwszej minucie życia podlega swego rodzajowi bilansowi zdrowia, bezpośrednio po urodzeniu stan noworodka ocenia się za pomocą skali Apgar. W trakcie kilkudniowego pobytu w szpitalu twoje maleństwo zostanie podane jeszcze kilku innym badaniom a po wypisie ze szpitala nadal będzie częstym gościem u lekarza.

Po urodzeniu poza oceną wg skali Apgar, dziecko jest ważone, mierzona jest długość niemowlęcia oraz obwód jego głowy i klatki piersiowej. Te parametry pozwalają w kolejnych tygodniach na obserwację prawidłowości rozwoju dziecka. Przeciętny ciężar urodzeniowy donoszonego i dojrzałego noworodka wynosi ok. 3510 g a przeciętna długość ciała ok. 51cm. Obwód klatki piersiowej jest ok. 2 cm mniejszy niż obwód głowy, a długość głowy noworodka stanowi ok. 1/4 długości całego ciała.

Lekarz kontroluje wielkość ciemienia tylnego (szerokość na opuszkę palca) i przedniego (szerokość ok. 2-3 cm). Ciemię tylne zarasta ok. 6. tygodnia życia (najpóźniej do 4. miesiąca), a ciemię przednie zarasta między 10 a 18 miesiącem życia. Ciemienie i jego zrastanie będzie kontrolowane przez pediatrę przy każdej wizycie.

Jeszcze w szpitalu wykonywane są testy przesiewowe:

• badanie słuchu
• ocena stawów biodrowych pod kontem dysplazji
• badanie krwi czy nie ma zagrożenia ciężką chorobą metaboliczną – fenyloketonurią. Rozpoznanie jej po urodzeniu i zastosowanie tzw. diety eliminacyjnej bez fenyloalaniny (szkodliwego aminokwasu) zapewnia dziecku z ta chorobą prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny.
• badanie krwi mające na celu wykluczenie wrodzonej niedoczynności tarczycy.

W okresie pierwszych dwóch tygodni po porodzie odbywają się wizyty patronażowe położnej środowiskowej i lekarza pediatry (rodzinnego). Majce na celu dalszą obserwacja zdrowia i rozwoju psychoruchowego dziecka oraz adaptacji do środowiska zewnętrznego.
Lekarz w czasie wizyty zapoznaje się z dokumentacją okresu okołoporodowego, a następnie bada dziecko. Lekarz bada stan układu nerwowego, sprawdza obecność noworodkowych odruchów bezwarunkowych (odruch ssania i szukania, chwytny, Moro oraz odruch podparcia i chodu automatycznego); ocenia kolor, wygląd i napięcie skóry; sprawdza stan pępka i kikuta pępowinowego, aby wykluczyć stan zapalny.
Przez następne miesiące okresu niemowlęcego, jeśli dziecko rozwija się prawidłowo będziecie odwiedzać pediatrę, co miesiąc w trakcie tych wizyt lekarz poza rutynowym badaniem, pomiarem masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej ocenia rozwoju psychoruchowy dziecka, wykonywane będą też szczepienia wg obowiązkowego kalendarza szczepień.

Bilans zdrowia dwulatka

Zaczyna się od zebrania wywiadu od rodzica dotyczącego dotychczasowej „historii" zdrowia dziecka, przebytych schorzeń, realizacji programu szczepień ochronnych. Szczególną uwagę zwraca się na tempo rozwoju fizycznego, na podstawie siatek centylowych i psychomotorycznego, wczesne wykrycie wad wzroku i słuchu oraz innych wad wrodzonych.

W czasie bilansu dwulatka przeprowadza się następujące pomiary i badania:

• pomiary: masy i długości ciała – w celu wykrywania zaburzeń rozwoju fizycznego w oparciu o siatkę centylową
• badanie słuchu oraz ocenę obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu
• test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• ocena tempa rozwoju fizycznego i psychomotorycznego
• ocenę wykonania szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień
• przeprowadzenie testu rozwoju reakcji słuchowych oraz ocena rozwoju mowy

Bilans zdrowia czterolatka

Lekarz ocenia rozwój fizyczny, psychomotoryczny i społeczny dziecka. Jak przy każdym bilansie, tak i teraz wykonuje się pomiary wzrostu i wagi ciała, sprawdzając na tzw. siatkach centylowych, czy rozwój fizyczny dziecka jest harmonijny.
W czasie bilansu czterolatka przeprowadza się m. in. następujące pomiary i badania:

• pomiary: masy i długości ciała – w celu wykrywania zaburzeń rozwoju fizycznego w oparciu o siatkę centylową
• badanie zaburzeń ostrości wzroku i uszkodzeń słuchu – przy podejrzeniu zaburzeń lekarz kieruje do specjalisty (okulista, laryngolog). Jednym z czynników ryzyka uszkodzenia słuchu są np. nawracające zapalenia ucha środkowego oraz przerost III migdałka.
• lekarz ocenia postawę ciała, zwłaszcza pod kątem bocznego skrzywienia kręgosłupa, a także ustawienie kończyn dolnych i kształt stóp
• sprawdzany jest stan uzębienia mlecznego
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• ocena rozwoju psychomotorycznego i społecznego
• ocena wykonania szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień
• przeprowadzenie testu rozwoju reakcji słuchowych oraz ocena rozwoju mowy

Bilans zdrowia sześciolatka

Badania nastawione są na ocenę gotowości i dojrzałości szkolnej. W przypadkach istnienia nieprawidłowości intensywne działania rehabilitacyjne lub lecznicze mają zapobiec przyszłym trudnościom szkolnym i nieprzystosowaniu się dziecka do nauki w szkole. W czasie bilansu sześciolatka badaniu podlega:

• rozwój fizyczny- pomiar wysokości i masy ciała
• wykrywanie zaburzeń ostrości i innych wad wzroku oraz uszkodzeń słuchu
• narząd ruchu- wady postawy, zniekształcenia kończyn
• wady wymowy
• lateralizację - sprawdza się, którą ręką chętniej posługuje się dziecko w trakcie wykonywania codziennych czynności.
• ciśnienie tętnicze krwi
• zewnętrzne narządy płciowe, ze szczególnym uwzględnieniem wykrywania u chłopców takich wad, jak:

-stulejka (zwężenie napletka)
-spodziectwo (nieprawidłowe ujście cewki moczowej)
-wnętrostwo (brak jąder w mosznie)

• rozwój psychoruchowy dziecka
• wykonuje się szczepienia zgodnie z kalendarzem szczepień

Drodzy rodzice nie zaniedbujcie terminów bilansów zdrowia swoich dzieci nawet, jeśli wydaje się wam, że dziecko rozwija się prawidłowo. Warto odwiedzić lekarza, wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i wdrożenie odpowiedniego leczenia daje szansę na całkowite wyleczenie czy zahamowanie rozwoju choroby.