Jakie ryzyko niesie za sobą ciąża bliźniacza i czego powinna być świadoma przyszła mama?
Ciąża bliźniacza to nie tylko wielkie zaskoczenie i podwójna radość, ale także znacznie podwyższone ryzyko komplikacji. Dlatego też ciążę bliźniaczą niemal „automatycznie” traktuje się jako ciążę zagrożoną albo przynajmniej wymagającą większej kontroli. Jakie ryzyko niesie za sobą ciąża bliźniacza i czego powinna być świadoma przyszła mama?
Bliźniaki czy dwojaczki?
W potocznej mowie wyrażenia ciąża bliźniacza oraz ciąża dwojacza stosowane są jako zamienniki. W istocie jednak dla lekarza prowadzącego ciążę są to określenia na innego rodzaju ciąże – uściślając, chodzi o podział ciąż na jednojajowe i dwujajowe.
O ciąży bliźniaczej jednojajowej mówimy wtedy, kiedy jedna komórka jajowa zostanie zapłodniona przez jeden plemnik, a niedługo po tym wydarzeniu zygota dzieli się na dwie części. Wówczas mamy do czynienia z dziećmi identycznymi pod względem wyglądu oraz kodu DNA.
Do ciąży bliźniaczej dwujajowej dochodzi wtedy, gdy dwie komórki jajowe zostają zapłodnione przez dwa plemniki. Następstwem tego jest rozwijanie się dzieci różnych dokładnie tak, jakby pochodziły z dwóch różnych ciąż. Należy jednak dodać, że i w tym przypadku ciąża obarczona jest większym ryzykiem komplikacji.
Ilość łożysk – najważniejszy aspekt ciąży bliźniaczej
Mamy, które dowiadują się o swoim podwójnym, odmiennym stanie, koncentrują swoją uwagę głównie na tym, czy bliźnięta będą jedno- czy dwujajowe. Dla lekarzy jednak znacznie istotniejsza jest inna zależność – rozpoznanie rodzaju kosmówkowości, czyli ocena, ile łożysk znajduje się w macicy. To właśnie ten czynnik w dużym stopniu determinuje stopień potencjalnego zagrożenia.
W przypadku ciąż bliźniaczych dwujajowych każde z dzieci zawsze posiada oddzielne łożysko i oddzielny worek owodniowy – czyli jest to ciąża dwukosmówkowa i dwuowodniowa.
Bliźnięta jednojajowe także mogą mieć oddzielne łożyska i oddzielne worki owodniowe. Zdarza się jednak również tak, że będą miały oddzielne worki owodniowe i jedno łożysko, albo – co jest najmniej korzystnym wariantem – jedno łożysko i jeden worek owodniowy. To najtrudniejsze do prowadzenia ciąże, na szczęście zdarzają się stosunkowo rzadko – tylko w 20% ciąż bliźniaczych.
Zagrożenia związane z bliźniaczą ciążą
- ryzyko obumarcia jednego płodu
Problemy związane z ciążą bliźniaczą rozpoczynają się już na pierwszym etapie jej trwania. Niestety obumarcie jednego z płodów do 10 tygodnia ciąży zdarza się w większości ciąż bliźniaczych – dokładnie aż w 71% przypadków. W kolejnych trymestrach ryzyko to bardzo spada i np. między czwartym a szóstym miesiącem ciąży wynosi około 3,5%.
- ryzyko wystąpienia zespołu przetoczenia krwi między płodami
Zespół przetoczenia krwi między płodami to nieprawidłowość związana z niewłaściwym rozlokowaniem i funkcjonowaniem połączeń krwionośnych. W efekcie jedno z dzieci otrzymuje więcej krwi, drugie – mniej. Stanowi to poważne, nawet śmiertelne niebezpieczeństwo dla jednego z bliźniąt.
Pocieszającym jest fakt, że zespół ten występuje tylko w ciążach jednokosmówkowych i dodatkowo – tylko u 15% z nich. Dodatkowo, współczesna medycyna oferuje kilka metod rozwiązania tego problemu, jeśli tylko matka znajduje się pod kontrolą lekarską i kłopoty zostaną odpowiednio wcześnie wykryte.
- ryzyko przedwczesnego porodu
Aż ponad połowa bliźniąt to dzieci urodzone przed terminem porodu. Jako, że dodatkowo maluszki muszą „dzielić się” organizmem mamy, zwykle są one naprawdę małe – wcześniaki te nierzadko ważą mniej, niż 2,5 albo nawet 1,5 kg.
- obciążenie organizmu matki
Noszenie pod sercem bliźniaków to znacznie większy wysiłek dla ciężarnej. Przyszłej mamie znacznie częściej dokuczają silne mdłości, cierpi na intensywniejsze oraz dłużej trwające wymioty, dodatkowo w wyższym stopniu zagraża jej nadciśnienie czy niedokrwistość.
Poród bliźniaków – najczęściej cesarka
Większość kobiet, które spodziewają się bliźniąt, odczuwa ogromny niepokój na myśl o czekającym je porodzie. Strach przybiera na sile, gdy rozpatrywana jest opcja porodu naturalnego. Czy taka możliwość jest w ogóle brana pod uwagę?
W zdecydowanej większości przypadków ciąże bliźniacze kończy się poprzez cesarskie cięcie – z uwagi na możliwie gorszą kondycję dziecka (wcześniactwo), ale przede wszystkim przez wzgląd na nieprawidłowe ułożenie dzieci.
Niemniej, poród naturalny nie jest zupełnie wykluczony. Jeśli dzieci ułożone są w prawidłowej pozycji (każde główkowo), a lekarz nie widzi żadnych przeciwskazań pod względem stanu zdrowia mamy, to można podjąć się tego wyzwania. W większości przypadków poród przebiega wówczas bez powikłań.
Ciąża bliźniacza - podwójne szczęście, podwójna kontrola, podwójna ostrożność
Każda ciąża wymaga regularnej kontroli lekarskiej. Jednak w przypadku bliźniąt regularne odwiedzanie lekarza, wykonywanie szeregu badań i dbanie o swój stan zdrowia oraz komfort i wypoczynek mają ogromne znaczenie. Nasza troska i postępowanie zgodnie z zaleceniami lekarzy, bez lekkomyślnego ich lekceważenia, to jedyna droga do szczęśliwego zakończenia.