Mózg małego dziecka jak komputer?

Mózg człowieka tworzy całość, ale każda jego część ma do spełnienia określone zadanie i jest zależna od innych. Nasze zmysły: wzrok, słuch, smak, węch, dotyk, zmysł równowagi, odbierają bodźce płynące z otoczenia i przekazują je do kory mózgowej, a my odczuwamy to jako specyficzne wrażenia i odpowiednio reagujemy. Aby dziecko mogło prawidłowo funkcjonować, osiągać sukcesy w szkole, wszystkie zmysły muszą ściśle i w sposób pełny ze sobą współpracować.

Funkcjonowanie układu nerwowego to skomplikowany proces

Mózg ludzki składa się z dwóch oddzielnych części zwanych półkulami. Każda półkula zawiaduje, przez sieć krzyżujących się połączeń, przeciwległą stronę człowieka. Tak, więc prawa półkula zarządza lewą stroną istoty ludzkiej, a lewa - prawą stroną. Strumień impulsów bioelektrycznych płynie drogami nerwowymi do mózgu i z mózgu na obwód - do mięśni. Stały przepływ tych impulsów jest warunkiem rozwoju dróg nerwowych i zwiększania liczby połączeń między komórkami nerwowymi w mózgu.

Wiemy np., że kora mózgowa odpowiedzialna jest za myślenie, możemy sobie wyobrazić, jak działa układ wzrokowy czy słuchowy, natomiast nie zdajemy sobie sprawy, jak duże znaczenie dla integracji sensorycznej, dla naszego prawidłowego funkcjonowania i uczenia się mają inne układy zmysłowe i niektóre obszary w mózgu, np. twór siatkowaty, układ przedsionkowy czy układ limbiczny.

Twór siatkowaty to część pnia mózgu aktywizująca działanie kory mózgowej. Wszystkie bodźce, zanim trafią do kory mózgowej, przechodzą przez twór siatkowaty. Jeśli funkcjonowanie tworu siatkowatego bywa "rozregulowane", pojawiają się np. zaburzenia koncentracji uwagi.  

Układ przedsionkowy (zwany dawniej zmysłem równowagi) odpowiedzialny jest za nasze relacje z siłą przyciągania ziemskiego. Jeśli działa prawidłowo, nie odczuwamy jego istnienia, natomiast najmniejsza jego dysfunkcja utrudnia nam utrzymywanie właściwej postawy ciała, poruszanie się, orientację w przestrzeni, wprowadza w stan niepewności.

U dzieci "niezgrabnych ruchowo" często występują zaburzenia w funkcjonowaniu tego układu.

Układ limbiczny związany ze zmysłem powonienia oraz smaku bywa zwany również mózgiem emocjonalnym. Rejestruje doświadczenia przyjemności, uaktywnia pamięć, wraz z tworem siatkowatym odpowiada za stan gotowości naszego organizmu do działania.

Mózg małego dziecka jak komputer?

Mózg noworodka jest dość duży ( jego główka stanowi 1/4 całego ciała) i posiada około 1 5000 milionów neuronów, będących komórkami mózgowymi, które zaczynają się dzielić zaraz po urodzeniu. Proces ten przebiega bardzo szybko. Jego wynikiem jest powstawanie specjalnych połączeń zwanych synapsami, które przetwarzają informacje (odbierają je i przekazują narządom). Oblicza się, że 1 neuron doprowadza do powstania 1 5000 synaps.

Mózg niemowlęcia jest rodzajem komputera, do którego wprowadzone są bazy danych pochodzące z otrzymywanych informacji. Bazy te łączą się w spójny system umożliwiający kojarzenie faktów i doznań oraz pamięć. Tak tworzy się inteligencja małego człowieka.

Rozwój mózgu nie przebiega fazami, jak to się dzieje w przypadku większości organów, lecz w sposób ciągły: ma miejsce ciągły podział neuronów oraz nawiązywanie połączeń między nimi. Mózg niemowlęcia produkuje 200.000 neuronów na minutę.

Znając powyższe zależności budowy i pracę poszczególnych części mózgu łatwiej zrozumieć sens wielozmysłowej stymulacji dzieci.

Mózg małego dziecka szybko się uczy

Wszystkie bodźce docierające do dziecka, zarówno doświadczenia zmysłowe, jak i emocjonalne, są przetwarzane i gromadzone w jego mózgu w formie nowych synaps. Połączenia te stanowią podstawę rozwoju inteligencji i wiedzy dziecka.

Od pewnego wieku nie tworzą się już nowe połączenia, a jedynie synapsy powstałe w wyniku połączeń utworzonych wcześniej. Dlatego osoba starsza ma trudności z nauczeniem się języka obcego czy też gry na instrumencie, podczas gdy dziecko uczy się szybko i łatwo.

Zadanie dla rodziców

Staraj się dostarczać dziecku sposobności rozwoju różnych umiejętności. Malcy zazwyczaj są chętni do nauki i warto to wykorzystać. Jak najczęściej baw się z dzieckiem, rozmawiaj, opowiadaj i czytaj książeczki, możesz uczyć dziecko gry na instrumentach, czytania, obcych języków, a także umiejętności manualnych np. rysowania, wycinania czy lepienia, oraz sprawnościowych. Domowa gimnastyka to fajna zabawa. Pamiętaj jednak, by nie popaść w przesadę. Dziecko, które będzie "na siłę" rozwijane w wielu kierunkach, łatwo może się zniechęcić albo nabrać urazu do nabywania danej sprawności.