Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia niemowlęcia

Twoje maleństwo w ciągu pierwszego roku życia niezwykle intensywnie się rozwija zarówno pod względem fizycznym jak i psychicznym. Rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka powoduje, że niemowlę zaczyna odczuwać intensywniej dochodzące do niego bodźce. To właśnie ta intensywność doznań zmieniającego się świata może powodować duży stres u niemowlęcia a co za tym idzie większą płaczliwość, problemy ze snem, ogólny niepokój i rozdrażnienie dziecka.

Czy to skok rozwojowy?

Patrzysz na swojego aniołka i nie wiesz, co mu dolega wczoraj był pogodny i roześmiany a dziś nic go nie uspakaja. Być może twoje maleństwo weszło właśnie w fazę skoku rozwojowego. Skok rozwojowy u niemowlęcia poprzedzony jest bezpośrednio okresem, kiedy dziecko jest marudne, płaczliwe i ma problemy ze spaniem, gorzej je, jest bardziej krzykliwe lub przeciwnie jest cichsze niż przedtem; chce być jak najbliżej mamy, bo w jej ramionach czuje się bezpiecznie.

W tym okresie może niekiedy się wydawać, że dziecko jakby cofnęło się w swoim rozwoju i nie potrafi robić tego, co jeszcze wczoraj miało świetnie opanowane. Gdy następuje skok rozwojowy często ma się wrażenie, że dziecko nauczyło się wielu nowych rzeczy dosłownie przez jedną noc.

Na początku okresy marudzenia poprzedzające skok są krótkie, mogą trwać parę dni a im dziecko jest starsze, tym okresy te są dłuższe.

Uwaga: dzieci urodzone np. 2 tyg. później przechodzą swój skok rozwojowy 2 tyg. wcześniej i odpowiednio dzieci urodzone wcześniej przechodzą to później. Wszystko związane jest z rozwojem mózgu dziecka.

Nie wszystkie dzieci umieją robić to wszystko, co jest przypisane do danego skoku rozwojowego – różne dzieci preferują różne czynności i różnie intensywnie je ćwiczą.

Okresy skoków rozwojowych u niemowlęcia

skok rozwojowy w 5 tygodniu życia - wrażenia

Dziecko zaczyna być bardziej uważne i ”obudzone”, wszystkie zmysły są wrażliwsze niż wcześniej. Od tej pory dziecko słyszy, widzi czuje zapach i smak zupełnie inaczej niż dotąd i to może sie mu wydawać niezrozumiale i przerażające. Jedynym sposobem wyrażenia tego strachu jest krzyk i płacz oraz szukanie bezpieczeństwa w ramionach rodziców.

Nowe umiejętności u niemowlęcia:

• Patrzy słucha uważniej i dłużej
• Jest bardziej świadome dotyku, zapachów
• Uśmiecha się po raz pierwszy lub częściej niż przedtem
• Układ pokarmowy może funkcjonować lepiej np. dziecku odbija się rzadziej, rzadziej ulewa
• Może płakać prawdziwymi łzami po raz pierwszy

skok rozwojowy pomiędzy 7 a 9 tygodniem życia - wzory

Niemowlę w 8 tygodniu zaczyna rozróżniać wzory w dźwiękach, zapachach i smaku. Zauważa też, że jego dłonie należą do niego. Dziecko zaczyna mieć kontrolę nad swoimi ruchami, ale nadal są one nieskoordynowane.

Nowe umiejętności u niemowlęcia:

• Podnosi głowę
• Kopie nóżkami i macha raczkami
• Dotyka przedmiotów
• Próbuje złapać przedmiot
• Trzyma przedmiot
• Patrzy na ludzi wokół
• Przygląda się twarzom
• Patrzy na przedmioty, które się świecą
• Wydaje krótkie dźwięki i słucha siebie samego
• Lubi słuchać piosenek

skok rozwojowy pomiędzy 11 a 12 tygodniem życia - niuanse

W wieku 12 tygodni dziecko uczy się rozumieć delikatne różnice np. w tonie głosu i zachowywać się zróżnicowanie. Ruchy dziecka są bardziej „miękkie”, kiedy wyciąga rączki, by coś schwycić lub gdy odwraca głowę śledząc jakiś ruch.

Nowe umiejętności u niemowlęcia:  

• Potrafi skoordynować ruchy oczu i głowy śledząc ruch przedmiotu czy osoby
• Podnosi się do pozycji siedzącej trzymając się Twoich dłoni
• Odpycha się obiema nóżkami leżąc w foteliku lub na kocu
• Łapie przedmioty obiema raczkami
• Wkłada wszystko do buzi
• Ogląda i bawi się rączkami
• Zauważa, że może piszczeć i zmienia ton głosu
• Robi bąble ze śliny
• Wyraźnie daje do zrozumienia, że jest znudzone, gdy np. - zbyt długo patrzy na ta sama zabawkę

skok rozwojowy pomiędzy 14 a 19 tygodniem życia - wydarzenia

Marudne okresy zaczynają być coraz dłuższe, mogą trwać nawet do 6 tygodni i zacząć się już w 14-tym tygodniu życia niemowlęcia. Dziecko w 19 tygodniu zaczyna rozumieć zdarzenia, w sensie krótkich sekwencji, czyli może np. nauczyć się wyciągnąć rękę po zabawkę, złapać ją jedna ręka, potrząsnąć, przekręcić i włożyć do buzi. Dziecko może łączyć dźwięki– np mamama, tatata.

Nowe umiejętności niemowlęcia:

• Przekręca się z pleców na brzuch lub odwrotnie
• Próbuje raczkować
• Podpiera się na rękach i podnosi tułów
• Lubi ruszać ustami, wystawiać język
• Może wziąć przedmiot do jednej reki i przełożyć go do drugiej
• Wkłada rzeczy, rękę mamy, taty do buzi, żeby je zbadać, ugryźć
• Próbuje uderzać zabawkami o stół
• Zrzuca świadomie zabawki na podłogę
• Szuka rodziców
• Reaguje na własne odbicie w lustrze radością lub strachem
• Reaguje na własne imię
• Rozumie słowa
• Wymawia nowe dźwięki vvv,sss, zzz, rrr itd
• Używa spółgłosek
• Wyciąga ręce, gdy chce by je podnieść
• Cmoka ustami, gdy jest głodne
• Odpycha butelkę/pierś, gdy sie naje
• Może przesadnie reagować, np zakasłać jeszcze raz, gdy rodzice zareagowali na poprzednie zakasłanie

skok rozwojowy pomiędzy 22 a 26 tygodniem życia - relacje, pojawia się lek separacyjny

Okres marudzenia może zacząć się już około 23 tygodnia i trwać około 4 tygodni. Typowe dla tego okresu jest na przykład to, ze dziecko źle śpi i wydaje się mieć koszmary senne, jest nieśmiałe w stosunku do obcych, nie ma apetytu, nie chce, żeby zmieniać mu pieluchę czy ubranie. Dziecko zaczyna widzieć i rozumieć różne relacje/stosunki.

Zauważa fizyczną odległość pomiędzy przedmiotami i pomiędzy ludźmi w szczególności, odległość pomiędzy nim samym a rodzicami. Ta świadomość może być dla dziecka przerażająca.

Bardzo absorbująca i interesująca dla dziecka jest w tym okresie obserwacja położenia różnych rzeczy wobec siebie – rzeczy mogą być w sobie wzajemnie, na sobie, pod sobą itd. Dziecko zaczyna zauważać jak wpływać na rozwój wypadków, co robić żeby się coś zadziało. Wyłącznik światła jest super dla tego rodzaju eksperymentów!

Dziecko zaczyna zauważać, ze niektóre rzeczy/sytuacje są ze sobą związane. Np. ze klucz przekręcony w dziurce w drzwiach wejściowych oznacza, ze tata jest w domu!

Fizycznie dziecko zaczyna lepiej koordynować swoje ruchy, raczkowanie idzie mu coraz lepiej.

Bardzo ważne jest, by pamiętać, ze dla każdego dziecka świat relacji będzie innym – własnym- przeżyciem – całkowicie opartym na tych umiejętnościach, które dziecko zdobyło w poprzednich skokach rozwojowych.

Nowe umiejętności niemowlęcia:

• Siada samo
• Chwyta małe przedmioty za pomocą palca wskazującego i kciuka
• Umie uderzać dwoma przedmiotami o siebie trzymając je w oby dłoniach
• Wyjmuje zabawki ze skrzynki i wkłada je do skrzynki
• Przenosi wzrok z jednego obrazka na drugi w książce z obrazkami
• Obserwuje ruchy osoby, która się dziwnie zachowuje
• Patrzy uważnie na szczegóły np. na metkę przyszytą do misia
• Naśladuje machanie raczka na pożegnanie
• Protestuje, gdy mama czy tata wychodzi

skok rozwojowy pomiędzy 33 a 37 tygodniem życia - kategorie

Około 36-40 tygodnia Twoje dziecko zaczyna zauważać i rozumieć, że świat można podzielić na grupy. Dziecko zauważa, ze rzeczy mogą mieć cechy wspólne np. mogą brzmieć lub pachnieć podobnie.

Niektórzy badacze uważają, ze w tym okresie zaczyna rozwijać się inteligencja. Kiedy dziecko zaczyna dzielić świat według kategorii jego sposób myślenia zaczyna być podobny do myślenia dorosłych. Dlatego zaczynamy lepiej rozumieć własne dzieci, ponieważ myślą w podobny sposób do naszego.

Nowe umiejętności niemowlęcia:

• Pokazuje, ze rozpoznaje kształty
• Pokazuje, ze uważa, iż coś jest zabawne – za pomocą - gestów czy odgłosów
• Pociesza/przytula swoje zabawki
• Robi miny do własnego odbicia w lustrze
• Po raz pierwszy jest zazdrosne, gdy mama lub tata przytula inne dziecko
• Bierze inicjatywę do zabawy

skok rozwojowy pomiędzy 41 a 48 tygodniem życia - sekwencje

Pomiędzy 44-48 tygodniem życia, dziecko zaczyna znajdować i tworzyć sekwencje za pomocą wszystkich swoich zmysłów.

W poprzednim skoku dziecko często rozbierało przedmioty na części po to, by je zbadać – obecnie zacznie je w tym celu składać – na przykład budować więżę z klocków zamiast burzyć zbudowaną więżę.

Twoje dziecko zaczyna rozumieć, że niektóre zdarzenia zazwyczaj następują po sobie i że wie, jakie następne zdarzenie nastąpi po poprzednim.

Nowe umiejętności niemowlęcia:

• Wskazuje na rzeczy i chce byś je nazywał
• Mówi ”nie”, gdy nie chce czegoś zrobić
• Umie udawać głosy zwierząt
• Wie, co pasuje do siebie i może włożyć okrągły klocek do okrągłej dziury
• Próbuje rysować na papierze
• Próbuje uczyć się chodzić pchając np chodzik czy krzesło
• Znajduje coś do wspinania, jeśli chce się do czegoś dostać
• Schodzi tyłem z kanapy czy schodów
• Próbuje celować, gdy rzuca piłką
• Wyraźnie daje do zrozumienia, ze chce się z Tobą bawić
• Szuka przedmiotu, który ukryłaś
• Ukrywa przedmiot samo, czeka i śmieje się, gdy go znajdziesz
• Daje Ci posmakować, to, co samo je.

Przeczytaj jak wspierać rozwój niemowlęcia podczas skoków rozwojowych