Łożysko – co to jest?

Czym jest łożysko?

Łożysko jest narządem płodowym, utrzymującym zarodek przy ścianie macicy. Wyglądem przypomina krążek (dojrzałe łożysko osiąga średnicę ok. 35cm, grubość około 2cm ). Jego kształt zależy jednak od miejsca zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Od łożyska odchodzi rurka o zabarwieniu niebiesko zielonkawym, czyli pępowina. Na początku ciąży przez naczynia łożyskowe w przeciągu 1 minuty przepływa ok. 100 ml krwi, natomiast pod koniec ciąży już 200-340 ml/min.

Jak rozwija się łożysko w ciąży?

Łożysko zaczyna się kształtować wraz z zagnieżdżeniem się zarodka w błonie śluzowej macicy, powstaje z kosmówki, czyli zewnętrznej błony płodowej. Kosmówka wytwarza dużo rozrastających się kosmków, których końce zanurzone są w zagłębieniach ściany macicy. Pełnię funkcjonowania łożysko osiąga w okolicach 12 tygodnia ciąży, zaś pełną dojrzałość około 34 tygodnia ciąży.

Funkcje łożyska w czasie ciąży

Znaczenie łożyska dla rozwijającego się maleństwa jest ogromne. Malaje określają je nawet jako „mały brat" dziecka. Łożysko w ciąży dostarcza maluszkowi wszystko to, co jest mu potrzebne: tlen, substancje odżywcze, przeciwciała, itp.

Wymiana tlenu i dwutlenku węgla poprzez łożysko umożliwia maluszkowi oddychanie, co zastępuje na czas życia płodowego pracę płuc. Poprzez łożysko dziecko otrzymuje z organizmu matki substancje mineralne i witaminy, a w końcowym etapie ciąży również przeciwciała (zapewnią odporność w pierwszych tygodniach życia noworodkowego).

Składniki odżywcze wędrują poprzez kosmki do żyły w pępowinie, dzieje się to z prędkością 6km na godzinę. Niestety dotyczy to również produktów szkodliwych, czyli leków, alkoholu, narkotyków, toksyn z tytoniu. Łożysko nie zatrzymuje także drobnoustrojów od mamy, między innymi wirusa różyczki, cytomegalii czy toksoplazmozy.

Łożysko działa ponadto w odwrotną stronę, zbiera od dziecka „odpady", czyli to, co nie jest mu potrzebne – dwutlenek węgla, zbędne produkty przemiany materii i mocznik. Produkty te przenikają w łożysku do matczynego krwiobiegu i są wydalane przez organizm mamy.

Bardzo ważną funkcją łożyska jest ponadto produkcja hormonów:

• progesteronu,
• estrogenów,
• gonadotropiny kosmówkowej,
• somatomammotropiny, zwanej laktogenem łożyskowym.

Hormony te pełnią niezmiernie ważną rolę w prawidłowym rozwoju ciąży i rozwoju maluszka.

Gdy łożysko nie pracuje tak jak powinno

Ze względu na funkcje, jakie spełnia łożysko w całym przebiegu ciąży, zaburzenia w jego pracy są niebezpieczne i wymagają stałej kontroli lekarskiej.

Nieprawidłowości dotyczą zazwyczaj:

• łożyska przodującego
• przedwczesnego odklejanie się łożyska
• przedwczesnego starzenia się łożyska.

Łożysko przodujące jest łożyskiem położonym w dolnym odcinku macicy, przez co częściowo lub całkowicie zakryte jest wewnętrzne ujście szyjki macicy. Według specjalistów pierwsze badanie USG wykonane w początkowym okresie ciąży, wskazujące na ten typ łożyska, nie musi być powodem do dużego niepokoju. Do czasu porodu, bowiem może jeszcze przesunąć się ku górze. W początkowym okresie ciąży takie położenie łożyska określane jest, jako nisko położne, gdy stan taki utrzyma się do 32 tygodnia ciąży, lekaż określi go już, jako łożysko przodujące.

Lekarz zapewne zaleci ci byś dużo odpoczywała, ograniczyła aktywność fizyczną i zaniechała współżycia do czasu rozwiązania. Schorzeniu temu mogą towarzyszyć niebolesne krwawienia, dlatego jeśli w trakcie ciąży pojawią się plamienia niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem prowadzącym twoją ciążę. Jeśli łożysko nie przemieści się ku górze i będzie zasłaniać ujście kanału szyjki macicy konieczne będzie wykonanie cesarskiego cięcia.

Odklejenie łożyska w ciąży - objawy

Do przedwczesnego odklejenia się łożyska może dojść w drugim oraz trzecim trymestrze ciąży. Objawy są dość charakterystyczne – nagły ostry ból brzucha, jasnoczerwona krew, zawroty głowy, osłabienie ruchów dziecka. W takiej sytuacji ciężarna powinna jak szybciej znaleźć się w szpitalu, gdyż jest to stan zagrażający życiu., zarówno jej jak i dziecka. Stopień odklejenia się łożyska wpłynie na przyszłość ciąży, niewielki stopień oznacza konieczność leżenia w łóżku do czasu porodu, przy dużym stopniu może być nawet konieczność natychmiastowego rozwiązania ciąży.

Najczęstsze przyczyn odklejania się łożyska to: nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, wiek przyszłej mamy powyżej 35 lat, wykonywane przed ciążą zabiegi ginekologiczne min zabieg przerywania ciąży. Odklejenie łożyska może też wywołać śliny uraz w okolicy brzucha np. podczas wypadku samochodowego czy upadku z wysokości.

Łożysko podlega naturalnym procesom starzenia. Niekiedy dochodzi jednak do jego przedwczesnego starzenia. Sprzyja temu zwłaszcza niezdrowy tryb życia matki (papierosy, alkohol) oraz złe odżywianie się. Taki stan łożyska wymaga monitorowania kondycji rozwijającego się maluszka.

Łożysko w trakcie i po porodzie

Łożysko także się rodzi. W trakcie porodu Twój organizmy wydziela hormon oksytocynę, który jest odpowiedzialny za prawidłowy poród twojego maleństwa i łożyska. Po narodzinach dziecka w ciągu ok. 20 minut twój organizm pozbędzie się łożyska. Łożysko było w trakcie ciąży przyklejone do ściany macicy, po jego odklejeniu w trakcie porodu na ścianie macicy pozostaje rana. W okresie połogu krwawienie z tej rany może trwać do 6 tygodni i być dość obfite. Przez pierwsze dni krew będzie jasno czerwona, potem różowa, a pod koniec ciemno brunatna.