Czy wiesz, do czego masz prawo jako rodzic i jakie są twoje obowiązki?
Większość z nas wychowuje swoje dzieci zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami społecznymi oraz przy sporym udziale rodzicielskiej intuicji. Czy jednak zastanawiałaś się kiedyś, jak te kwestie wyglądają w świetle prawa?
Prawa rodzica
Zacznijmy od tej „przyjemniejszej” części. Oto, do czego jako rodzic masz niepodważalne prawo:
Masz prawo do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami
Obejmuje to wiele sfer życia – np. masz prawo oszczędzić dziecku bajeczki o bocianie i stosunkowo szybko uświadomić mu, czym jest seks. Istnieje jednak zapis mówiący, że przekonania te należy dopasować do stopnia dojrzałości dziecka, wolności jego sumienia, wyznania oraz przekonań.
Wychowanie w wierze
Masz prawo wychować dziecko w zgodzie ze swoją religią. Innymi słowy – masz prawo zachęcać dziecko, by regularnie chodziło do kościoła. Masz prawo je ochrzcić. W drugą stronę: masz także prawo nie chrzcić dziecka, nie posyłać go na religię i przedstawiać mu swój pogląd o ateizmie – nikt nie może w to ingerować.
Wybór szkoły
Uściślając, możesz wysłać dziecko do szkoły nieobejmującej dzieci z twojego miejsca zamieszkania – o ile znajdzie się w niej miejsce. Możesz też zupełnie zrezygnować ze szkoły publicznej na rzecz prywatnej albo zadecydować o nauczaniu domowym. W przypadku tego ostatniego nie musisz być pedagogiem.
Posłuszeństwo dziecka
Tak, naprawdę masz „prawdziwe” prawo do wymagania od dziecka posłuszeństwa. Co więcej – masz prawo wymagać od dziecka spełniania obowiązków, a gdy dorośnie, lecz wciąż będzie mieszkało z wami – pokrywania części wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania/domu.
Prawo do informacji
Masz prawo do wszelkich informacji związanych z twoim dzieckiem – zarówno w szkole, jak i np. w szpitalu. Masz prawo do wglądu w dokumentację medyczną dziecka, możesz też wybrać spośród proponowanych przez lekarzy metod leczenia.
Zarządzanie majątkiem dziecka
Dotyczy to zwłaszcza dzieci do 13 roku życia – nie mogą one dokonywać żadnych czynności prawnych. Oznacza to, że jeżeli twoja 12-letnia pociecha wpadła na szalony pomysł podebrania domowych pieniędzy i zakupienia drogiego roweru, to z punktu widzenia prawa zakup ten jest nieważny. Możesz odnieść rower do sklepu i zażądać zwrotu pieniędzy.
Uwaga! W Polsce od 2010 obowiązuje zakaz bicia dzieci. Nie masz zatem prawa uderzyć dziecka, nawet, jeśli miałby to być klaps w pupę.
Obowiązki rodzica
Prawa znamy, czas zatem na przyjrzenie się liście obowiązków rodzica. O czym musisz pamiętać?
Wspieranie rozwoju dziecka
Rodzic ma obowiązek dbania o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. To wieloaspektowy zapis, który podlega także różnej interpretacji. Mianowicie – musisz, jako rodzic, zapewnić dziecku dobre warunki do rozwoju, co oznacza między innymi dostarczanie niezbędnych narzędzi (książek, filmów) oraz umożliwienie kontaktu z rówieśnikami. Rodzice powinni także wspierać pasje dzieci, ale tutaj dużo zależy od ich możliwości finansowych – nikt nie posądzi rodziców o łamanie prawa, gdy nie zapiszą pociechy na drogie lekcje konnej jazdy.
Za dbaniem o rozwój fizyczny stoi także między innymi konieczność prawidłowego odżywiania dziecka. Oczywiście nikt nie staje przed sądem za podanie maluchowi niezdrowych chipsów, w przypadku jednak, gdy dochodzi od niebezpiecznej otyłości u kilkulatka, opieka społeczna może rozpocząć działania kontrolujące rodzinę.
Edukacja dziecka
Masz obowiązek zapewnienia dziecku edukacji. Jak wspomnieliśmy, nie ma znaczenia, czy będzie to edukacja w szkole czy w domu – istotne jest, by odbywała się ona na warunkach wytyczonych przez szkołę (także w sytuacji nauczania domowego – dziecko musi podchodzić do egzaminów).
Bezpieczeństwo dziecka
Masz także obowiązek dbania o bezpieczeństwo dziecka. Między innymi mówi o tym zapis, że nie wolno pozostawiać bez opieki dziecka do lat 7 w sytuacji bądź miejscu, które może stanowić zagrożenie dla jego zdrowia. Dziecko do lat 7 nie powinno także przebywać samo na drogach powiatowych, gminnych, wojewódzkich czy krajowych. Najczęstsza interpretacja tego przepisu to ta, że dziecka do lat 7 nie powinno się zostawiać samego np. na dworze.