Dziecko odgrywa to, co zaobserwowało, doświadczyło, poznało i usłyszało.
Zabawa jest podstawową aktywnością dziecka, a specjaliści wyróżniają jej kilka rodzajów. Zabawy w naśladowanie dorosłych są zabawami tematycznymi, określanymi również jako zabawy w role. Dziecko odgrywa to, co zaobserwowało, doświadczyło, poznało i usłyszało.
Rozwój zabaw tematycznych wraz z wiekiem dziecka
Zabawy w naśladowanie dorosłych ewoluują wraz z wiekiem dziecka. Niemowlęta w pierwszym roku życia nie potrafią jeszcze naśladować sytuacji zaobserwowanych w życiu codziennym. Początek drugiego roku życia wiąże się z początkami naśladownictwa. Dziecko powtarza czynności, które zademonstrujemy na jakieś zabawce.
W trzecim roku życia dziecko coraz sprawniej odtwarza elementy życia codziennego, nadając im zastępcze znaczenie na czas zabawy. Dziecko uważnie podpatruje też czynności wykonywane przez dorosłych.
Przełom trzeciego i czwartego roku życia przynosi wczuwanie się w różne role i ich odtwarzanie. Dzieci bazują nie tylko na tym, co zauważyły w życiu codziennym, ale też wzbogacają role poprzez wyobraźnię.
Starsze dzieci potrafią kontynuować określoną zabawę tematyczną przez kilka kolejnych dni.
Przykłady zabaw w naśladowanie dorosłych
Zabawy w naśladowanie rozwijają się często przypadkowo, to znaczy określony bodziec wywołuje działanie (na przykład łyżeczka zapoczątkowuje karmienie misiów). Z czasem treści zabaw są rozbudowywane. Dziecko naśladuje, więc już nie tylko karmienie, ale też cały proces przygotowywania posiłku i zastawy stołowej.
Tematy zabaw wynikają zwykle z doświadczeń, między innymi z wizyt w sklepie, u lekarza czy u fryzjera. Najpopularniejszą jest zabawa „w dom”, a więc zabawy oparte na czynnościach życia codziennego.
Późniejsze zabawy dotyczą nie tylko zdarzeń zaobserwowanych w życiu rzeczywistym, ale też tych w telewizji, w filmach czy w książkach (dziewczynki odgrywają role na przykład księżniczek).
Znaczenie zabaw tematycznych
Okres zabaw w naśladowanie dorosłych wiąże się często z zabawami w grupie dzieci, choć początkowe naśladowanie jest zwykle działaniem indywidualnym. Samo działanie zespołowe wymusza konieczność nawiązywania współpracy i podporządkowywania się regułom.
Zabawy w naśladowanie dorosłych mają też inne walory:
- rozwijają wyobraźnię i pomysłowość dziecka,
- kształtują uczuciowość poprzez emocjonalne zaangażowanie dziecka,
- pozwalają zrozumieć czynności wykonywane przez dorosłych, w rezultacie czego dzieci przyjmują często role zgodne z ich płcią (np. dziewczynki jako mamy, a chłopcy jako policjanci),
- dają możliwość przepracowania tego, co wywarło silny wpływ na emocje dziecka, oswajają strach i lęk (np. zabawa w lekarza, dentystę)
- rozładowują tłumione napięcia emocjonalne.
Rola rodziców w zabawie
Rodzice powinni pozwalać dzieciom na samodzielny wybór tematu zabawy oraz pozostawiać swobodę w zakresie realizacji zabawy. Warto jest okazywać zainteresowanie, ale nadmiernie nie ingerować. Dziecięcej zabawy nie mogą ograniczać zbędne zakazy czy nieuzasadnione reguły. Dziecko musi mieć poczucie, że samo kieruje zabawą.