Większość małych dzieci, kiedy uczy się mówić ma kłopot z poprawnym wymówieniem głoski „r".
Większość małych dzieci, kiedy uczy się mówić ma kłopot z poprawnym wymówieniem głoski „r". Przeczytaj ten artykułu by dowiedzieć się, do kiedy jest to normą fizjologiczną, co robić by ułatwić dziecku jej wymowę i kiedy koniecznie zgłosić się do logopedy.
Najtrudniejszą głoską, pojawiającą się najpóźniej w rozwoju mowy dziecka jest głoska „r". Taka wadę wymowy nazywamy reraniem. Zwykle poprawna jej wymowa pojawia się w 5 lub 6 roku życia, jeśli głoska jest w tym okresie nadal nieprawidłowo realizowana, zaczyna się jej korekcję.
Zanim dziecko zacznie poprawnie wymawiać tę głoskę, zdarza się, że zastępuje ją głoską „j" a potem „l". Oczywiście są dzieci, które zawsze prawidłowo realizowały głoskę „r" i nie miały z nią problemów nawet w wieku 2 czy 3 lat.
Z czego wynikają problemy z poprawna wymowa głoski „r"?
W trakcie artykulacji głoski „r", język podnosi się do góry, a czubek języka tzw. „apex" wykonuje drobne ruchy wibracyjne. Przyczyną problemów podczas wymowy głoski „r" jest niska sprawność ruchowa języka małego dziecka.
Przyczyny rerania- mogą powodować:
- przykrótkie wędzidełko podjęzykowe,
- zbyt gruby lub duży język
- niska sprawność mięśni języka, spowodowana np. ssaniem smoczka
- wady słuchu
- wysklepione podniebienie tzw. Gotyckie, występujące najczęściej u dzieci z zespołem Downa
Nieprawidłowa artykulacja głoski „r" może mieć różne formy.
Głoska ta może być opuszczana przez dzieci, zastępowana głoskami „j" lub „l" lub może być realizowana ze zmienionym miejscem artykulacji:
- rotacyzm języczkowy, głoska ta brzmi wówczas jak francuskie „r", a wszystko za sprawą języczka kończącego podniebienie miękkie, który drga.
- inną postacią zaburzonej głoski „r" jest reranie wargowe, gdzie drgają wargi, a nie końcówka języka.
- czasami zdarza się, że drgający czubek języka, nie podnosi się do podniebienia lecz wsuwa się między zęby dziecka, jest to reranie międzyzębowe, które również wymaga korekcji.
Do rzadszych form zaburzonej głoski „r" zaliczamy między innymi:
- reranie podniebienne, gdzie na wskutek zbliżenia języka do podniebienia miękkiego, drga właśnie podniebienie
- reranie nosowe, gdzie głoska „r" przypomina bardziej dźwięk "ng", ponieważ jest realizowana nosowo.
Jak leczyć?
Terapia rerania jest specyficzna, polega na usprawnianiu pracy języka oraz na przekształceniach pomocniczych dźwięków. W trakcie zajęć nie podejmuje się prób wywołania tego dźwięku w izolacji, tak jak ma to miejsce w przypadku innych głosek, dlatego też ważne jest zaangażowanie w terapię nie tylko logopedy i dziecka, ale rodziców, którzy po przez systematyczną pracę przyczynią się do szybszych rezultatów.
Rada dla rodziców
Każdy rodzic już od pierwszych dni życia swojego dziecka, może masować język palcem owiniętym gazą a później szczoteczką do zębów, w ten sposób bowiem również usprawniamy pracę języka i zapobiegamy ewentualnym późniejszym wadą wymowy. Dobrze, jeśli pierwszy masaż wykona logopeda, a rodzic będzie te czynności wykonywał później samodzielnie.
Również wszelkie zabawy języczkowe, w tym gimnastyka języka i powtarzanie wyrazów dźwiękonaśladowczych typu chlapu-chlapu, klap-klap czy patataj, wykonywane z małymi dziećmi, pomogą w późniejszym opanowywaniu tak trudnej głoski, jaką jest właśnie głoska „r".