Otwarcie na świat i łatwość przemieszczenia z kraju do kraju ma wiele konsekwencji. Jedną z nich jest zjawisko dwujęzyczności.
Otwarcie na świat i łatwość przemieszczenia z kraju do kraju ma wiele konsekwencji. Jedną z nich jest zjawisko dwujęzyczności, które coraz częściej jest przedmiotem badań prowadzonych przez psychologów i lingwistów, między innymi z Uniwersytetu Jagiellońskiego. "Dwujęzyczność polega na umiejętności posługiwania się wszystkimi sprawnościami w języku ojczystym i drugim oraz na częstym używaniu obydwu języków w różnych sytuacjach i z różnymi uczestnikami aktu komunikacji - wyjaśnia dr Ewa Lipińska z Instytut Studiów Polonijnych i Etnicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Jest to zazwyczaj nietrwały stan, mający związek z emigracją lub pobytem zagranicą, co implikuje bliski kontakt z danym językiem i kulturą, umożliwiający osobiste ich doznawanie."
Szczególne zainteresowanie naukowców dotyczy wpływu posługiwania się dwoma językami na sprawność funkcjonowania poznawczego. Badania przeprowadzone przez grupę badaczy z York University w Toronto na grupie 184 osób, pokazały, że u osób dwujęzycznych później pojawiają się oznaki demencji.
Według naukowców wysiłek związany z posługiwaniem się dwoma językami może wzmagać dopływ krwi do mózgu i aktywować połączenia nerwowe. Inni naukowcy, szczególnie ci, którzy badają dzieci, zwracają uwagę, że efektem intensywnego trenowania mózgu we wczesnym dzieciństwie przez dwoma językami, jest lepsza bystrość, lepsza pamięć, większa zdolność koncentracji i sprawność w rozwiązywaniu umysłowych łamigłówek w dorosłym życiu.
Naukowcy z instytutu Psychologii UJ przeprowadzili badania dotyczące procesów poznawczych towarzyszących generowaniu mowy.
"Badania wskazują, że gdy osoba dwujęzyczna przygotowuje się do generowania słowa w jednym z dostępnych jej języków, w systemie poznawczym są aktywowane ekwiwalenty tłumaczeniowe w innym języku - zwraca uwagę dr Zofia Wodniecka. - Ta jednoczesna aktywacja jednostek językowych powoduje ich wzajemną rywalizację."
Dwujęzycznym ochotnikom prezentowano obrazki i proszono i o ich opisanie. W połowie przypadków język, w którym badani nazywali obrazki w fazie treningu był taki sam, jak podczas głównego testu, a w drugiej połowie przypadków - inny, wyjaśnia dr Wodniecka. W jednej wersji badania ochotnicy posługiwali się tylko jednym z języków, w drugim przypadku zmuszeni byli do 'przełączania się' między językami.
"Uzyskane wyniki wydają się wspierać koncepcje, według której rywalizacja między językami jest rozwiązywana przez aktywne tłumienie jednostek tego języka, który w danym momencie nie jest używany" - podsumowuje badania dr Wodniecka z UJ. MWE
PAP - Nauka w Polsce / 2008-04-04