Prenatalny rozwój dziecka jest zdumiewający, ponieważ w tym okresie zachodzi wiele intensywnych zmian – wszystko po to, by przygotować je do przyjścia na świat. Szczególnie interesujący jest rozwój zmysłów. Sprawdź, jak przebiega ten proces.
Kalendarz ciąży wskazuje dokładnie na rozwój zmysłów w okresie prenatalnym. Dzięki temu dziecko od momentu narodzin jest gotowe do poznawania otaczającego go świata wszystkimi zmysłami.
Dowiedz się kiedy rozwijają się poszczególne zmysły:
- Zmysł dotyku
To jeden z najważniejszych zmysłów dla dziecka, dzięki któremu niemowlę jest w stanie odbierać bliskość rodziców.
Według kalendarza ciąży, dotyk rozwija się jako jeden z pierwszych – już w pierwszym trymestrze. Po 9 dniach od momentu zapłodnienia, dłoń jest w stanie zaciskać się w piąstkę w przypadku drażnienia.
W drugim trymestrze, około 14 tygodnia ciąży dochodzi do dalszego rozwoju zmysłu dotyku – następuje wzrost nerwów czaszkowych parami. Dzięki temu płód staje się wrażliwy na dotyk – poza czubkiem i bokami głowy, co jest związane ze specyfiką porodu naturalnego. 28 tydzień ciąży to moment, w którym wykształcają się opuszki palców reagujące na dotykanie.
III trymestr ciąży to okres intensywnego doskonalenia tego zmysłu. Dziecko poznaje przy tym swoje otoczenie i siebie, np. poprzez dotykanie twarzy.
- Zmysł równowagi
Równowaga jest zmysłem, który – choć będzie wykorzystywany po kilku miesiącach po porodzie – zaczyna kształtować się około 8 tygodnia ciąży, w momencie powstawania ucha wewnętrznego.
Między 14 a 15 tygodniem ciąży zmysł równowagi jest kształtowany poprzez kołysanie ruchem mamy. Natomiast w około 20 tygodnia równowaga jest już w pełni wykształcona.
- Zmysł węchu
Węch jest zmysłem, który dojrzewa jako trzeci. Jego rozwój rozpoczyna się około 4 tygodnia pojawieniem się zawiązków nosa – według kalendarza ciąży. 7 tydzień to moment, w którym widoczny staje się zarys nosa, a tydzień później – koniuszek. W 8. tygodniu ciąży dochodzi do kształtowania się błędnika odpowiedzialnego za funkcjonowanie zmysłu równowagi. W 9. tygodniu ciąży wykształca się nerw węchowy. W 26 tygodniu ciąży dziecko ćwiczy swój węch poprzez wdychanie i wydychanie wód płodowych – to spory postęp, ponieważ do tego momentu płód robił to wyłącznie ustami.
W trzecim trymestrze ciąży zaczynają działać już receptory węchowe i nerwy. Dzięki temu dziecko jest w stanie reagować na zapach płynu owodniowego, a po przyjściu na świat będzie potrafiło rozróżnić zapachy przyjemne od przykrych.
- Zmysł smaku
Zmysł smaku zaczyna rozwijać się około 4. tygodnia ciąży – wtedy bowiem powstaje jama ustna. Trzy tygodnie później powstają zawiązki ust. Natomiast proces kształtowania zmysłu smaku rozpoczyna się w momencie łykania wód płodowych – mniej więcej od 13. tygodnia ciąży. Z kolei 5 miesiąc – jak pokazuje kalendarz ciąży – przynosi kubkom smakowym aktywność chemiczną.
- Zmysł słuchu
Słuch jest zmysłem, którego rozwój rozpoczyna się w pierwszym trymestrze ciąży – około 4. tygodnia powstają zawiązki uszu, zaś miesiąc później ma miejsce unerwianie ucha wewnętrznego. W 9 tygodniu ciąży uszy przesuwają się na boki głowy.
W drugim trymestrze ciąży, około 15 tygodnia, małżowiny uszne przypominają kształtem uszy dorosłego człowieka. Miesiąc później słuch jest rozwinięty na tyle, że odbierany przez płód nagły hałas przyczynia się do przyspieszenia tętna, zwiększając niepokój dziecka. W 22. tygodniu dochodzi do ostatecznego wykształcenia uszu.
Trzeci trymestr ciąży to okres, w którym dochodzi do zwiększenia wrażliwości na dźwięk. Między 7. a 8. miesiącem płód jest w stanie zapamiętywać głos i muzykę – głosy docierają do niego przez powłoki brzuszne.
Wiele badań naukowych wskazuje na to, że słuchanie w ciąży wpływa pozytywnie na rozwój płodu. Dlatego specjaliści zalecają, by kobiety ciężarne słuchały takich instrumentów jak fagot, wiolonczela, flet.
- Zmysł wzroku
Zmysł wzroku zaczyna powstawać około 3 tygodnie po zapłodnieniu – wówczas powstają zawiązki oczu. Mniej więcej w 7 tygodniu mózg tworzy wypustki zalążków nerwów wzrokowych, a po bokach głowy powstają czarne plamki będące oczami. 8 tydzień ciąży to moment, w którym zaczynają rosnąć powieki. W 10 tygodniu będą już w pełni wykształcone i skleją się – by zapewnić bezpieczny rozwój siatkówki. Tydzień później pojawiają się źrenice.
Zgodnie z kalendarzem ciąży – od końca drugiego trymestru (od ok. 26 tygodnia) dziecko zaczyna reagować na światło, poruszając się i zmieniając rytm serca. W tym okresie gałka oczna zaczyna się poruszać.
Trzeci trymestr to moment, w którym powieki się otwierają. Ponadto płód zaczyna odróżniać odcienie jasne i ciemne.
Pamiętaj, że rozwój zmysłów w okresie prenatalnym to dopiero początek. Również po narodzinach ważne jest, by kształtować je poprzez odpowiednią stymulację.