Ból głowy i mięśni u dziecka to nie musi być grypa

Ból głowy u dziecka. Skąd się bierze?

Ból głowy to jedna z najczęstszych dolegliwości, jaka spotyka człowieka w ciągu całego życia. Coraz częściej dotyczy także dzieci. I wcale nie musi wiązać się  z przeziębieniem, czy grypą. Ból głowy może pojawiać się samoistnie lub być tylko objawem wtórnym jakiejś choroby. W przypadku pierwotnego bólu głowy mamy do czynienia z migreną, napięciowym oraz klasterowym bólem głowy.

Migreny

Migreny są to napadowe bóle głowy, którym towarzyszą mdłości albo wymioty, jak również nadwrażliwość na dźwięki, zapachy, czy bodźce świetlne. Pierwsza faza migreny obejmuje skurcz naczyń tętniczych wewnątrzczaszkowych, które powodują niedokrwienie pewnych rejonów mózgu. Druga faza, w której chory odczuwa tętnienie w głowie, to etap, kiedy występuje nadmierne rozszerzenie naczyń krwionośnych. Trzecia faza wiąże się z wtórnym obrzękiem okołonaczyniowym. Za główną przyczynę pojawiania się migren uznaje się czynniki genetyczne.

W jaki sposób można zapobiegać lub łagodzić niektóre rodzaje bólu >>

Napięciowy ból głowy

Napięciowy ból głowy to taki, który wynika ze wzrostu aktywności receptorów bólowych. Receptory te zwiększają napięcie mięśni okołoczaszkowych. Ze względu na to, że napięte mięśnie powodują skurcz, zredukowany zostaje w tym miejscu przepływ krwi, co prowadzi do niedokrwienia tkanek i powstania bólu głowy. Według Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy napięciowy ból głowy towarzyszy zwykle lękom, stresom, depresji, nadużywaniu leków przeciwbólowych i dysfunkcjom twarzowo-żuchwowym. Ból głowy typu napięciowego wynikać może również ze zmian w czynnikach środowiskowych lub fizycznych takich jak np. wysoka temperatura, zmiany ciśnienia atmosferycznego, aktywność fizyczna, przemęczenie nauką, brak wystarczającej ilości snu.

Klasterowy ból głowy

Klasterowy ból głowy to taki, który pojawia się przed 18 rokiem życia i charakteryzuje się napadami intensywnego bólu w oczodole, w okolicy nadoczodołowej albo skroniowej. Napady te mogą trwać krótko - przez kilka minut lub utrzymywać się do 3 godzin. Objawami towarzyszącymi są tutaj: przekrwienie spojówek, potliwość czoła oraz nosa, łzawienie z oczu, obrzęk powiek.

Objawowe bóle głowy

Ból głowy, który stanowi objaw wtórny jakiejś choroby, to taki, który towarzyszy chorobom ogólnoustrojowym związanym z układem krążenia, układem pokarmowym, oddechowym, nerkami, gruczołami wydzielania wewnętrznego. Często powoduje go niedokrwistość, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, niedoczynność tarczycy, przytarczyc, zapalenie wątroby, hipoglikemia, czy zakażenie pasożytami. Może też być objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub guza mózgu.

Ból wszystkich mięśni u dziecka: przyczyny, objawy

Ból mięśni u dziecka może być powiązany z różnymi zespołami chorobowymi. Przyczyną tego stanu rzeczy może być infekcja wywołana przez wirusy, bakterie beztlenowe czy atypowe, grzyby, pasożyty lub też bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie. Ból mięśni może też wynikać z chorób  tkanki łącznej, zaburzeń metabolicznych, fibromialgii, czy zatruć.

Borelioza

Nagle pojawiający się ból mięśni, któremu towarzyszy rumień, a także ból kości i stawów, może wskazywać na wczesne stadium boreliozy. Objawy boreliozy są bardzo podobne do grypy i łatwo je z nią pomylić. Dlatego przed wizytą u lekarza warto obejrzeć dokładnie dziecko w kierunku rumienia i przypomnieć sobie, czy nie odwiedzało ostatnio terenów leśnych, czy łąk. To pomoże lekarzowi właściwie zinterpretować objawy.

Zespół Guillaina-Barrego

Jest to choroba charakteryzująca się symetrycznym osłabieniem siły mięśni, która występuje u 1/100 000 dzieci poniżej 15 roku życia. Pojawia się  po infekcjach górnych dróg oddechowych lub żołądkowo-jelitowych. Jej wystąpienie może również poprzedzić szczepienie. Zespół Guillaina-Barrego ma również silne powiązanie z zakażeniem bakteryjnym spowodowanym przez Campylobacter jejuni. Przejawem GBS jest osłabienie mięśni, ból mięśni, ból dolnej części pleców, trudność w chodzeniu, problemy z utrzymaniem w rękach przedmiotów. W późniejszym czasie pojawia się również wiotkość mięśni oraz ich porażenie.

Nadwrażliwość na gluten

Kolejnym czynnikiem, który może powodować ból mięśni u dziecka jest gluten. Gluten jest neurotoksyną, która może wywoływać stan zapalny w mięśniach, jeśli spożywa go osoba, która jest na niego uczulona. Tego rodzaju stan zapalny może prowadzić nie tylko do atakowania mięśni, czy stawów i pogarszać ich stan, ale również doprowadzać do atrofii mięśni. Gluten ponadto pobudza przeciwciała neuronalne, które atakują własną tkankę nerwową. Stan zapalny może przejawiać się wtedy w różnych postaciach, w zależności od tego, które nerwy zostaną akurat zaatakowane. Może przybierać więc formę zawrotów głowy, neuropatii obwodowej, czy dystrofii współczulnej. Przy tej ostatniej ból mięśni określany jest jako „piekący”.

Bóle mięśni pleców u dzieci

Bóle mięśni pleców u dziecka mogą wynikać z rozmaitych przyczyn, ale najpowszechniejszą z nich jest przeciążenie kręgosłupa wynikające z niewłaściwej postawy. Siedzący tryb życia, który coraz częściej charakteryzuje dzieci i młodzież (oglądanie telewizji, korzystanie z komputera), powoduje liczne skrzywienia, a tym samym przeciążenia kręgosłupa oraz naciągnięcia mięśni pleców. W Australii już ponad 50 % dzieci i młodzieży pomiędzy 12-18 rokiem życia skarży się na bóle mięśni pleców.

Kolejną przyczyną bólu mięśni pleców może być po prostu naciągnięty mięsień lub skolioza. Skolioza jest to skrzywienie kręgosłupa, które powoduje, że kręgosłup wygina się bardziej w prawą lub lewą stronę, przybierając kształt litery S.  Zaburzenie równowagi ciała skutkuje zaburzeniami w ustawieniu mięśni i przeciąża je w jedną lub w drugą stronę. Zmienia wtedy zarówno ich napięcie, jak i siłę napięcia. A to powoduje ból.

Choć zazwyczaj ból pleców u dziecka nie sygnalizuje poważnych schorzeń, to jednak powinien on zaniepokoić, kiedy:

• pojawia się w nocy,
• nie ustępuje mimo podania leków przeciwbólowych
• nie zmniejsza się, mimo zmiany postawy ciała,
• towarzyszy mu gorączka albo mdłości,
• promieniuje z pleców do kończyny górnej lub dolnej.

Gdy pojawią się wyżej wymienione objawy, trzeba koniecznie skonsultować to z lekarzem.

Jak uśmierzyć ból głowy lub mięśni u dziecka?

W przypadku migreny, można zastosować u dziecka niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, czy aspirynę. Tę drugą można jednak podawać tylko dzieciom, które skończyły 12 rok życia. Na współtowarzyszące migrenie mdłości można zastosować leki przeciwwymiotne i uspokajające.

Napięciowy ból głowy bardzo często wynika z przyczyn psychologicznych. Dlatego jedną z metod jego leczenia jest metoda behawioralna, która obejmuje naukę relaksacji, czy rozmowę z psychologiem. Nauka relaksacji polega na nauczeniu dziecka napinania i rozluźniania mięśni. Dzięki temu, kiedy dziecko czuje się spięte, może świadomie spróbować samo rozluźnić mięśnie i zniwelować ból. Terapia poznawczo-behawioralna z psychologiem polega natomiast na nauczeniu zarówno dziecka, jak i rodziców, radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.

Bóle mięśni pleców, czy bóle mięśni ramion, można zmniejszyć pod warunkiem, że rozpozna się wcześniej  źródła bólu. Jeśli ból mięśni wynika jedynie z niewłaściwej postawy ciała, skrzywienia kręgosłupa, warto wysłać dziecko do fizjoterapeuty, aby skorygował mięśnie za pomocą ćwiczeń. Jeśli ból mięśni wynika jednak z poważnej choroby, wówczas trzeba wdrożyć leczenie farmakologiczne, które pozwoli pozbyć się boreliozy, infekcji wirusowej, czy choroby tkanki łącznej. Gdy zostaną wyleczone, ustąpi również ból mięśni pleców, czy bóle mięśni ramion.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródło:

• A.Wandycz, Powszechność dolegliwości mięśniowo-szkieletowych i innych wśród uczniów szkół województwa lubuskiego, „Rocznik lubuski” 2014, tom 40, cz. 2, s. 201-2010
• P.Osborne, Bez zbóż, bez bólu, Wrocław 2017, s. 48
• Wyniki leczenia zespołu Guillaina-Barrego u dzieci w zależności od zastosowanych metod terapeutycznych, praca zbiorowa, „Polski przegląd neurologiczny” 2012, tom 8 , nr 1, s. 19-24
• A.Olszewska, E. Dilling-Ostrowska, Bóle głowy, Warszawa 2008, s. 17-19, 28-42, 49-50, 69
• D. Szałowska, Przyinfekcyjne zapalenie mięśni u dzieci- na podstawie opisu przypadku, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2017, nr 13 (3), s. 412-418