W Europie znanych jest ponad 600 odmian ziemniaka. W Polsce uprawia się ich około 100. Za najsmaczniejsze uważa się Milę, Bryzę, Marynę, Aster, Almę, Irysa i Irgę.
Skąd pochodzi ziemniak?
Ziemniak pochodzi z Ameryki Południowej, natomiast do Europy został przywieziony zostały w połowie XVI w. przez hiszpańskich konkwistadorów. Początkowo ziemniaki uchodziły za egzotyczną roślinę ozdobną uprawianą w królewskich i magnackich ogrodach. Na szerszą skalę zaczęto ziemniaki uprawiać w Anglii, dokąd przywiózł je angielski admirał - sir Francis Drake. Lecz największe zasługi w rozpowszechnianiu tego warzywa miał Francuz Antoine Parmentier, twórca nowych odmian i wielu oryginalnych przepisów kulinarnych.
Do Polski trafiły dzięki królowi Janowi III Sobieskiemu, który przysłał je z Wiednia królowej Marysieńce jako osobliwość cesarskich ogrodów. Gdy podano je po raz pierwszy w Wilanowie, nie wzbudziły entuzjazmu. Dopiero za panowania Augusta II ziemniaki zostały rozpowszechnione w całym kraju, a na początku XIX wieku uratowały większą część ludności od klęski głodu.
W Europie znanych jest ponad 600 odmian ziemniaka. W Polsce uprawia się ich około 100. Za najsmaczniejsze uważa się Milę, Bryzę, Marynę, Aster, Almę, Irysa i Irgę.
Właściwości ziemniaka
Ziemniaki są lekkostrawne. Wyróżnia je duża zawartość węglowodanów, zwłaszcza skrobi i błonnika.
Ziemniaki zawierają m. in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten, witaminy: K, B1, B2, B6, C; biotynę, fruktozę, sacharozę, skrobię, kwasy: nikotynowy i pantotenowy.
Ze względu na właściwości moczopędne ziemniaki mogą być stosowane w chorobach z obrzękami i zastojem płynu w tkankach oraz przy niewydolności nerek.
Krochmal działa łagodząco i osłaniająco na przewód pokarmowy - stosowany zewnętrznie jest pomocny w leczeniu wielu chorób skóry i zmian alergicznych.
Ziemniaki regulują równowagę kwaso-zasadową organizmu.
Ziemniaki do diety dziecka wprowadzamy jako jedno z pierwszych warzyw już po ukończeniu 5 miesiąca.
Jak kupować ziemniaki?
Przed zakupem powinniśmy dobrze się ziemniakom przyjrzeć i nie kupować bulw ze śladami grzybów, parchów i zgnilizny. Nie należy też kupować ziemniaków zzieleniałych, bo to dowód, że wytworzyła się w nich szkodliwa solonina.
Jak przygotowywać ziemniaki?
- Ziemniaki należy obierać bardzo cienko. Najwięcej bogactw kryje się tuż pod skórką. Kroić należy od razu po obraniu i natychmiast przyrządzać.
- Obrane ziemniaki zalewa się niewielką ilością wrzątku tak, aby były przykryte i gotuje pod przykryciem.
- Ziemniaki szybciej się ugotują, jeżeli w wodzie rozpuścimy łyżkę masła.
- Stare ziemniaki nie sczernieją, jeżeli w czasie gotowania doda się 3-4 łyżki mleka.
- Sól do wody dodajemy na początku gotowania, bo utrwala witaminę C! Ale już przy smażeniu solimy na końcu, bo ziemniaki staną się rozwodnione. Jeść najlepiej zaraz po przyrządzeniu, wtedy witaminy C jest najwięcej.
- Najwięcej składników mineralnych tracą ziemniaki pokrojone i przechowywane w wodzie. Jeśli już musimy je wcześniej obrać, do garnka z zimną wodą najlepiej je włożyć w całości, a pokroić dopiero przed gotowaniem.
- Najwięcej składników mineralnych i witamin zachowują gotowane na parze albo w łupinach lub pieczone.
- Najmniej bogate w wartości odżywcze są ziemniaki purée i ugotowane, a następnego dnia odsmażone.
- Młode ziemniaki należy dokładnie wyszorować i gotować w dużej ilości wody ok 20-30 min. i jeść bez obierania.
- Ziemniaki po ugotowaniu odparowujemy na małym ogniu.