Organizacje zajmujące się zdrowiem człowieka, a przede wszystkim zdrowiem dzieci podkreślają, że karmienie piersią należy do najlepszych sposobów odżywiania malucha przez pierwszych 6 miesięcy jego życia.
Trudno o lepszy i bardziej wartościowy pokarm, który tak jak mleko kobiece wzmacniałby układ odpornościowy dziecka, działał przeciwzapalnie i przeciwinfekcyjnie czy utrzymywał równowagę flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym [1]. Mleko mamy zawiera m.in. HMO – oligosacharydy mleka kobiecego, ważne dla odporności dziecka. Kiedy jednak z jakichś powodów nie możemy karmić naturalnie, decydujemy się na podawanie niemowlakowi mleka modyfikowanego. Czym jest takie mleko, jaki ma skład i jak wybrać odpowiednie mleko dla swojego maluszka.
Karmienie piersią a mleko modyfikowane
Jakie mleko wybrać dla noworodka? Nie ulega wątpliwości, że matczyne mleko to najlepszy pokarm dla noworodka i niemowlaka przynajmniej przez pierwsze półrocze jego życia. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy musimy zrezygnować z naturalnego karmienia. Wśród przeciwwskazań ze strony dziecka wymienia się klasyczną galaktozemię (bardzo rzadką genetyczną chorobę metaboliczną) oraz wrodzony niedobór laktazy. Karmienie piersią może być też utrudnione u dzieci w ciężkim stanie, z rozszczepem podniebienia, wadami serca (jedzenie pokarmu z piersi jest dla serca dziecka zbyt dużym obciążeniem). W takich przypadkach pokarm matki podaje się przez sondę, łyżeczką lub z kieliszka. Niemowlaka nie możemy karmić naturalnie, jeśli przechodzimy czynną gruźlicę, jesteśmy zakażone wirusem HIV, HTLV-1 i HTLV-2 oraz leczymy się wybranymi lekami.
W każdym innym przypadku zaleca się wyłączne karmienie piersią do 6. m.ż., a następnie kontynuowanie karmienia przy rozszerzaniu diety. Jeśli jednak zrezygnujemy z karmienia piersią, musimy wybrać dla naszego maluszka odpowiednie mleko modyfikowane. Mleko to musi zaspokajać zapotrzebowanie maluszka na wszystkie niezbędne witaminy, i inne składniki odżywcze.
Co to jest mleko modyfikowane?
Produkty zastępujące mleko kobiece wytwarza się zwykle na bazie mleka krowiego. Mleko modyfikowane swoim składem ma jak najbardziej przypominać skład kobiecego pokarmu. I choć nie da się w pełni odtworzyć receptury kobiecego mleka, produkty zastępujące ten pokarm spełniają najwyższe wymagania. Mleko modyfikowane musi dostarczać dziecku niezbędnych witamin i składników mineralnych w odpowiednich ilościach. Musi też sprawiać, żeby tempo wzrastania dziecka karmionego sztucznie było zbliżone do tempa rozwoju malucha karmionego wyłącznie piersią. Dlatego jeśli decydujemy się na podawanie dziecku mleka modyfikowanego, dajemy mu produkt najwyższej jakości. W wyborze produktu najlepiej dopasowanego do potrzeb maluszka może pomóc artykuł na stronie www.zdrowystartwprzyszlosc.pl.
Producenci produktów zastępujących mleko kobiece muszą stosować się do określonych norm. A jeśli wprowadzają zmiany w składzie lub dodają nowe składniki, muszą udokumentować bezpieczeństwo suplementacji. I tak np. w mlekach modyfikowanych producenci obniżają zawartość białka, którego nadmierne spożycie powoduje szybki przyrost masy ciała. Dzieci spożywające mleko ze zmniejszoną ilością białka w pierwszych 2 latach życia osiągają wskaźnik masy ciała zbliżony do parametrów niemowląt karmionych piersią. W późniejszym życiu może to ograniczyć ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości [2]. Skład mleka modyfikowanego wzbogaca się również o oligosacharyd 2’FL, bakterie L.reuteri czy DHA.
Do mleka modyfikowanego można dodawać substancje zagęszczające, takie jak: mączkę z ziaren chlebowca świętojańskiego, skrobię ryżową, skrobię ziemniaczaną, kukurydzianą oraz gumę skrobiową z nasion fasoli. To mleka AR. Według Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) substancje zagęszczające zmniejszają liczbę ulewań u dzieci.
Jakie mleko dla noworodka i starszego dziecka?
Wraz z wiekiem zmieniają się potrzeby żywieniowe dziecka. W pierwszej dobie po urodzeniu żołądek noworodka przypomina swoją wielkością czereśnię, a jego objętość wynosi średnio 2-10 ml. Po miesiącu żołądek powiększa się do rozmiarów jajka, a maluszek potrzebuje od 80 do 150 ml pokarmu. Z tego względu nowo narodzonemu dziecku podajemy mleko mamy na żądanie. Niemowlakowi po ukończeniu 6. m.ż., jeśli nie jest już karmiony piersią możemy podać mleko następne zaspokajające potrzeby starszego dziecka.
Wybierając mleko modyfikowane, kierujmy się przede wszystkim wiekiem dziecka. Jeśli zauważymy u maluszka objawy alergii (nadmierne ulewanie, kolki, zaparcia), skonsultujmy się z lekarzem. Być może pediatra zaleci podawanie dziecku preparatów specjalistycznych dla niemowląt o specjalnych potrzebach żywieniowych.
Źródła:
- Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, praca zbiorowa [w:] Standardy Medyczne Pediatria, T.11, 2014 r.
Przypisy:
- [1] Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci [w:] Standardy Medyczne Pediatria, T.13, 2016 r.
- [2] Koletzko B, von Kries R, Closa R i wsp.; European Childhood Obesity Trial Study Group. Lower protein in infant formula is associated with lower weight up to age 2 y: a randomized clinical trial. Am J Clin Nutr 2009;89:1836-1845.