Pochodzi z Azji. Została sprowadzona do Europy na początku XX w. przez niemieckiego botanika W. Kalmpera. Soja występuje w wielu odmianach dających ziarno jasne lub ciemne, różnej wielkości i smaku. Spożywa się strąki i nasiona.
Pochodzi z Azji. Została sprowadzona do Europy na początku XX w. przez niemieckiego botanika W. Kalmpera.Soja występuje w wielu odmianach dających ziarno jasne lub ciemne, różnej wielkości i smaku. Spożywa się strąki i nasiona.
Ziarno sojowe jest przede wszystkim źródłem łatwo przyswajalnego białka i tłuszczu. Ponadto zawiera błonnik pokarmowy, sole mineralne wapń, fosfor, żelazo, witaminy: A, B1, B2, PP, E, K oraz tzw. bioaktywne składniki jak np. lecytyna, izoflawony. Soja jest zasadotwórcza.
Wysoka wartość odżywcza soi to przede wszystkim cenne żywieniowe białko. Składem chemicznym jest bliskie białku zwierzęcemu, zawiera, bowiem niemal wszystkie aminokwasy egzogenne, czyli takie, których organizm sam nie wytwarza, lecz musi otrzymać w pokarmie do prawidłowego funkcjonowania. Jest łatwo przyswajalne przez organizm, oszczędza nerki, gdyż łatwiej filtrują one białko sojowe niż zwierzęce.
Soja wykazuje właściwości obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów w osoczu krwi, zmniejszając w ten sposób ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych. Zmniejsza krzepliwość krwi, co zapobiega wylewom i zawałom serca.
Białku sojowemu, które jest bogatym źródłem izoflawonów, przypisuje się również rolę ochronną przed nowotworami. Jest to szczególnie ochrona przed rakiem piersi u kobiet, ale także przed rakiem prostaty i jelita grubego. Spożywanie dużej ilości fitoestrogenów (estrogeny pochodzenia roślinnego) w żywności z soi sprawia, że kobiety w krajach azjatyckich a także wegetarianki w krajach zachodnich dużo rzadziej zapadają na hormonozależną formę raka piersi. Równie niskie są zachorowania na raka prostaty i jelita grubego u mężczyzn, ochronę przed nimi przypisuje się izoflawonom, a w szczególności genisteinie (soja jest jej jedynym źródłem) i daidzeinie.
Istotną cechą białka sojowego jest również to, że w jego składzie nie występuje gliadyna odpowiedzialna za powstawanie u osób wrażliwych - celiakii, prowadzącej do zaniku kosmków jelita cienkiego, zaburzeń procesów trawienia i wchłaniania. W związku z tym soja i jej produkty mogą być spożywane bez obaw przez osoby dotknięte nietolerancją na gluten.
Lecytyna jest jedną z aktywnych substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, nie ma innej podobnej substancji, tak doskonale łączącej fizjologiczne, dietetyczne, farmaceutyczne i technologiczne funkcje. Jest niezbędnym składnikiem komórek ciała, elementem składowym mózgu i tkanki nerwowej, stanowi barierę ochronną ścianek żołądka, wzmaga emulgowanie żółci i spełnia rolę rozpuszczalnika cholesterolu nagromadzonego na ściankach naczyń, pełni funkcję ochronną wątroby, wspomaga wykorzystanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, podnosi sprawność krążenia krwi. W połączeniu z witaminą E, lecytyna wykazuje zdolność do obniżania agresywnego działania wolnych rodników, dzięki czemu przyczynia się do opóźnienia procesu starzenia się. Uważa się także, że lecytyna ma hamujący wpływ na hipercholesterolemię, a nawet chorobę Alzheimera.
Z ziaren soji produkuje się m.in. olej, mąkę sojową, (z której azjaci wyrabiają makaron), preparaty białkowe, serki sojowe (z niedojrzałych nasion wyciska się mleko, które następnie ścina się w twaróg), a także - przyrządzany w wielu odmianach - sos sojowy, który otrzymuje się drogą kilkuletniej fermentacji pulpy sojowej z dodatkiem mąki pszennej, wody morskiej i pod działaniem specjalnych grzybków z gatunku kropidlaków.