Przez Homera zwana "złotym płynem", przez starożytnych atletów używana do namaszczania ciała, posiadała właściwości nie tylko lecznicze, ale i magiczne.
Przez Homera zwana "złotym płynem", przez starożytnych atletów używana do namaszczania ciała, posiadała właściwości nie tylko lecznicze, ale i magiczne.
Trochę Historii
Oliwki rosną na wiecznie zielonych drzewach, osiągających wysokość 10-20 m. Drzewo rośnie powoli, zaczyna owocować po ok. 10 latach, ale za to może żyć aż 2000 lat!
Drzewa oliwne uprawiano już w czasach starożytnych, pierwsze uprawy powstały we wschodniej części regionu Śródziemnomorskiego, a w latach 5000-1400 r. p.n.e. uprawy rozprzestrzeniły się na obszarze od Krety po Syrię, Palestynę i Izrael. Do roku 1500 p.n.e. największymi producentami oliwy byli Grecy, którzy jeśli warunki klimatyczne sprzyjały na podbitych obszarach zakładali plantacje oliwek.
Obecnie produkuje się na świecie ok. 460 mln galonów (ok. 1,742 mln l) oliwy z oliwek rocznie, z czego 30% produkują Hiszpanie, 24% Włosi. Pozostali producenci to: Grecja, Francja, Tunezja, Maroko, Turcja, Portugalia, Chiny, Chile, Peru, Brazylia, Meksyk, Angola, RPA, Urugwaj, Afganistan, Australia i USA.
Rodzaje Oliwy
Owoce zielone są niedojrzałe, a gdy dojrzeją zmieniają kolor na czarny. Najwspanialszą oliwę uzyskuję się z oliwek, które w 1/3 mają czarną barwę. Mimo prób mechanizacji zbiorów stwierdzono, iż najlepszą oliwę uzyskuje się z oliwek zbieranych ręcznie. Oliwki wkrótce po zebraniu są przebierane i myte, a potem miażdżone lub mielone. Następnie rozkłada się uzyskaną masę i ugniata specjalnymi prasami, wyciskając w ten sposób sok. Kolejny etap to usunięcie wody i zanieczyszczeń. Cały proces trwa ok. 1 h; z 0,5 tony oliwek uzyskuje się 15 galonów (ok. 57 litrów) oliwy extra virgine.
Virgin olive oil jest uzyskiwany z oliwek w sposób, który nie zmienia ich podstawowych własności. Powinno się ją spożywać na surowo. Może być lekko mętna i z osadem. Często pakowana jest w ciemne szkło. Wyróżnia się trzy rodzaje tej oliwy:
- Extra - oliwki zbierane są ręcznie, a tłoczenie na zimno następuje w ciągu 24 h po zbiorach. Oliwy opatrzone taką nazwą pochodzą z pierwszego tłoczenia i są najwyższej jakości. Brak filtracji czyni tę oliwę najbardziej naturalnym i wartościowym produktem wśród oliw z oliwek, gdyż oprócz wyjątkowych walorów smakowych pozwala zachować wszystkie cenne dla organizmu składniki odżywcze zawarte w oliwkach, a które w znacznym stopniu są usuwane przy powszechnie stosowanej filtracji dającej przejrzystość oliwie. Niefiltrowana oliwa z pierwszego tłoczenia ma zielonkawo-żółty kolor i jest naturalnie mętna. To właśnie w pozostałych cząsteczkach oliwek zawartych w zawiesinie i osadzie znajdują się skoncentrowane (do 30% więcej niż w oliwie filtrowanej) cenne naturalne przeciwutleniacze jak polifenole, zwalczające wolne rodniki i zmniejszające ryzyko chorób serca, a także opóźniające procesy starzenia komórek.
- Average - produkowana z owoców bardziej dojrzałych niż extra virgin olive.
- Strong - oliwa o najbardziej wyrazistym smaku i aromacie.
Ordinary olive oil - nieco gorszej jakości, lecz o bardziej uniwersalnym znaczeniu: nadaje się do sałatek, gotowania i smażenia.
Rafined olive oil - powstaje w procesie chemicznej rafinacji virgin olive oil, która ma na celu poprawę jego smaku, oczyszczenie i nadanie odpowiedniego koloru polecana do gotowania, smażenia i pieczenia.
Olive pomace oil - oliwa uzyskiwana z przeróbki pozostałości po wcześniejszych tłoczeniach, jest oliwą najniższej jakości dopuszczonej do konsumpcji.
Rafined olive pomace oil oliwa - oliwa uzyskiwana przez rafinację oleju, którego smak bądź kwasowość uniemożliwiają bezpośrednią konsumpcję odpowiednia do smażenia.
Oliwa a Zdrowie
Oliwa z oliwek EXTRA VIRGIN - z pierwszego tłoczenia jest bogata w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które w przeciwieństwie do kwasów nasyconych zawartych w tłuszczach zwierzęcych wywierają dobroczynne działanie na organizm ludzki.
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe powodują obniżenie poziomu cholesterolu poprzez pobudzenie jelit i wątroby do produkcji HDL - lipoprotein wysokiej gęstości, które usuwają zgromadzony w naczyniach krwionośnych cholesterol LDL - lipoproteiny niskiej gęstości zmniejszając w ten sposób ryzyko chorób serca i układu krążenia.
Oliwa z oliwek zawiera także duże ilości kwasu oleinowego, kwas ten powoduje spadek zachorowań na astmę i alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa.
Zawarte w oliwie substancje przeciwutleniające, przyswajane przez komórki, mogą spowalniać procesy starzenia. Wzmacniają błony komórkowe i dzięki temu komórki stają się mniej podatne na uszkodzenia spowodowane przez wolne rodniki.
Oliwa z oliwek jest bogata w witaminy A, E, D, K.
Pomaga przy stwardnieniu tętnic, kamicy żółciowej, nieżycie i owrzodzeniu żołądka oraz w zaparciach a także zapobiega tworzeniu się wolnych rodników. Wspaniale oczyszcza i reguluje procesy trawienia. Spowalnia procesy starzenia oraz doskonale wpływa na wzrost kości u dzieci. Przeciwdziała zakrzepom. Powinna być stosowana przez osoby chore na cukrzycę - doskonale asymiluje cukry i wyrównuje ich poziom we krwi.
Oliwa z oliwek nie zawiera soli, jest produktem bezglutenowym.
Zastosowanie w kuchni
Oliwa z oliwek nadaje potrawom niepowtarzalny smak i aromat. Doskonale podkreśla smak potraw smażonych, pieczonych i gotowanych. Nie wnika w głąb mięsa a powoduje jego chrupkość. Oliwa z oliwek jest wręcz niezbędna do potraw z ryżu czy makaronów, jako dodatek do owoców morza.
Jeśli chcemy użyć oliwy z oliwek do smażenia, należy pamiętać o używaniu umiarkowanej temperatury smażenia (nie używać dużego ognia, odpada też smażenie na głębokim tłuszczu), bowiem oliwa ta pali się (posiada niski punkt dymienia) w niższych niż inne oleje temperaturach i traci ona swoje cenne właściwości.
Najlepszą do smażenia będzie zwyczajna oliwa z oliwek - olive oil, używanie lepszych rodzajów to raczej marnotrawstwo tak wspaniałej oliwy. Należy umiarkowanie używać oliwy do smażenia, bowiem w wysokiej temperaturze traci ona swoje cenne właściwości. Na dodatek powstają wówczas związki szkodliwe dla serca, które w działaniu przypominają nasycone tłuszcze zwierzęce. Jednakże przy stosowaniu oliwy z oliwek powstanie tych związków jest mniej prawdopodobne, niż gdy stosujemy inne oleje roślinne.
Przechowywanie
Oliwę z oliwek należy przechowywać z dala od światła, w chłodnym miejscu, ale nie w lodówce - zbyt niska temperatura powoduje, bowiem krzepnięcie cieczy. Po wyjęciu z lodówki powraca do płynnej postaci nie tracąc na jakości. Zamknięta fabrycznie butelka lub puszka z oliwą może być przechowywana trzy lata, natomiast po otwarciu - trzy miesiące.