Lakierowanie i lakowanie – czym się różnią?

Lakierowanie zębów to zabieg polegający na pokryciu zębów cienką warstwą preparatu zawierającego związek fluoru w celu ich wzmocnienia (fluoryzacja kontaktowa). Ze względu na formę lakieru, który zasycha na zębach i pozostaje na zębach przez pewien czas, fluor jest dostępny dla szkliwa przez znacznie dłuższy długi okres (kilka – kilkanaście godzin).

Szkliwo zębów zbudowane jest kryształów hydroksyapatytu. Po zabiegu fluoryzacji dochodzi do ich przemiany w kryształy fluoroapatytów, które są odporniejsze na działanie kwasów w jamie ustnej, a tym samym na próchnicę. Jednak zbyt intensywne stosowanie preparatów fluorowych, może prowadzi do matowienia, kruchości i rozpadu szkliwa. Dlatego tak ważne jest stosowanie preparatów zawierających wysokie stężenie fluoru pod kontrolą lekarza dentysty.

Zabieg fluoryzacji przeprowadza się po gruntownym, profesjonalnym oczyszczeniu zębów (profesjonalną pastą lub po skalingu, czyli usuwaniu kamienia nazębnego). Na tak przygotowaną powierzchnię zębów nanosi się lakier fluorkowy pędzelkiem. Aby zapewnić długie wchłanianie fluoru, po zabiegu nie wolno jeść około 2 godzin. Tego dnia zaleca się także wyjątkowo nie szczotkować zębów przed spaniem, a jedynie solidne wypłukać jamę ustną.

Fluoryzacja lakierem może być przeprowadzana u dzieci oraz u dorosłych. Standardowo lakierowanie zębów u dzieci powinno przeprowadzać się raz na trzy miesiące, natomiast u dorosłych raz na sześć miesięcy. Jednak zabieg fluoryzacji nie jest zabiegiem obojętnym dla organizmu i zasadność przeprowadzenia zabiegu powinna wynikać z indywidualnych predyspozycji żywieniowo-zdrowotnych pacjenta ocenianych np. na podstawie Profilu Ryzyka Próchnicy.

Drugim terminem, często mylonym przez rodziców z lakierowaniem jest lakowanie. Lakowanie zębów jest zabiegiem profilaktycznym polegającym na wypełnianiu bruzd zębów trzonowych (mlecznych i stałych) i przedtrzonowych specjalną substancją zwaną lakiem szczelinowym. Inną, stosowaną zamiennie nazwą tego zabiegu jest „uszczelnianie bruzd”, ponieważ bruzdy na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych stanowią doskonałe miejsce do zalegania resztek jedzenia i płytki bakteryjnej. Głębokość i konfiguracja bruzd praktycznie uniemożliwia ich właściwe wyczyszczenie podczas szczotkowania. Z tych względów bruzdy powierzchni żujących zębów są najczęstszym miejscem występowania pierwszych ognisk próchnicy.
Lak szczelinowy jest to preparat o płynnej konsystencji, który zapływa w bruzdy, szczeliny i zagłębienia na powierzchni żującej zęba. Jest to materiał podobny do „plomby”, przeważnie światłoutwardzalny. Niektóre posiadają zdolność pobierania ze śliny i uwalniania do tkanek zęba związków fluoru, pełniąc tym samym dodatkową funkcję ochronną. Mleczny kolor laku sprawia, że jest on dobrze widoczny dla lekarza, jednocześnie nie zwracając swoją obecnością uwagi np. podczas śmiania się. Jego obecność może być łatwo skontrolowana w tradycyjnym badaniu stomatologicznym Lakowanie eliminujemy możliwość rozwoju bakterii w trudno dostępnych do oczyszczania miejscach, zmniejszając ryzyko wystąpienia próchnicy.
Zabiegowi lakowania poddaje się mleczne zęby trzonowe i stałe zęby trzonowe i przedtrzonowe (od „czwórek” do „ósemek”). Zalakowane mogą być tylko zęby zdrowe bez próchnicy lub z przebarwieniem bruzd. Najbardziej wymagają lakowania powierzchnie żujące pierwszych stałych zębów trzonowych („szóstek”) ze względu na młody wiek pacjenta i trudności z utrzymaniem prawidłowej higieny w tym wieku. Zabieg najlepiej wykonać w ciągu 4-6 miesięcy po ich wyrżnięciu, kiedy bruzdy nie uległy jeszcze demineralizacji i próchnicy. Dotyczy to więc dzieci w wieku 6 – 8 lat. U dzieci w wieku 11 – 13 lat lakuje się drugie stałe trzonowce („siódemki”).
Zabieg jest całkowicie bezbolesny i nie trwa dłużej niż kilka minut dla jednego zęba. Powierzchnię zęba zabezpiecza się przed dostępem śliny np. wałeczkami ligniny, następnie ząb oczyszcza się specjalną szczotką, płucze i osusza. Tak przygotowaną powierzchnię zęba, a właściwie same bruzdy, pokrywa się lakiem ze strzykawki, a następnie utwardza światłem z lampy polimeryzacyjnej. Na koniec lekarz sprawdza szczelność utwardzonego laku. Bardzo istotna jest precyzja wykonania zabiegu. Tak założony lak pozostaje w bruzdach przez kilka lat. Jest jednak poddawany siłom żucia i ulega starciu, a niekiedy może zostać częściowo lub całkowicie utracony, dlatego wymaga systematycznej kontroli."