© Bebio 2005-25. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Serwis stosuje zalecenia i normy Instytutu Żywności i Żywienia.
Tradycyjne domowe potrawy od pokoleń budzą skojarzenia z ciepłem, aromatem i rodzinną atmosferą. W wielu domach nadal królują klasyki, takie jak pierogi, bigos, schabowy czy żurek. Jednak w dobie rosnącej świadomości żywieniowej coraz częściej pojawia się pytanie: czy polska kuchnia jest zdrowa? Czy rzeczywiście musi być tłusta i ciężka, czy może dzięki kilku prostym zmianom stać się sprzymierzeńcem zdrowego stylu życia?
Nasza rodzima kuchnia opiera się przede wszystkim na produktach lokalnych i sezonowych. Dominują w niej ziemniaki, kasze, zboża, kapusta, buraki, marchew, a także mięso - głównie wieprzowina, drób i dziczyzna.
Przez wieki była to kuchnia sycąca, dostosowana do potrzeb osób pracujących fizycznie. Dlatego wiele dań miało wysoką wartość energetyczną. Dziś jednak nasz tryb życia wygląda zupełnie inaczej. Mniej się ruszamy, częściej jemy poza domem, a dania oparte na tłustych sosach i panierkach nie zawsze nam służą.
Dania takie jak schabowy, gołąbki czy bigos często budzą wątpliwości co do lekkości naszej kuchni. Pytanie, czy polskie jedzenie jest ciężkie, pojawia się regularnie i nie bez powodu. Wiele tradycyjnych przepisów opiera się na tłuszczach zwierzęcych, takich jak smalec, masło, tłuste części mięs czy śmietana.
Warto jednak pamiętać, że ciężkostrawność to nie tylko składniki, ale także sposób ich przygotowania. Unikając głębokiego smażenia i zamieniając śmietanę na jogurt naturalny, można sprawić, że nawet klasyczne potrawy staną się znacznie lżejsze i korzystne dla naszego zdrowia.
Z raportu Narodowy Test Żywienia Polaków 2024 wynika, że polskie zwyczaje żywieniowe wciąż odbiegają od zaleceń dietetycznych. Średni Indeks Zdrowego Talerza wynosi 6,5 punktu na 20, co oznacza dietę umiarkowanie poprawną. Zaledwie 5% Polaków spożywa zalecane pięć porcji warzyw i owoców dziennie, a większość sięga po mięso. W tym 20% spożywa mięso czerwone kilka razy w tygodniu. Jednocześnie ponad połowa Polaków uważa swoją dietę za dobrą lub bardzo dobrą. Mimo to nadal tylko co czwarta osoba spożywa posiłki o stałych porach, a 42% Polaków regularnie podjada między posiłkami, sięgając najczęściej po słodkie przekąski.
Polska kuchnia ma wiele potraw, które mogą uchodzić za wyjątkowo zdrowe. Warto przywrócić je na codzienny stół, szczególnie w prostszej i bardziej współczesnej wersji:
Choć tylko 10% Polaków spożywa ryby dwa razy w tygodniu, coraz więcej osób zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia ich udziału w diecie. Jednocześnie rośnie zainteresowanie kuchnią roślinną, szczególnie wśród młodszych dorosłych.
Nie trzeba rezygnować z ulubionych smaków, aby dbać o zdrowie. Wystarczy spojrzeć na tradycyjne przepisy z nowej perspektywy i wprowadzić drobne zmiany, które poprawią ich wartość odżywczą:
Takie proste modyfikacje to właśnie sedno diety śródziemnopolskiej- coraz popularniejszego określenia na styl odżywiania, który łączy wartości kuchni śródziemnomorskiej z polskimi tradycjami kulinarnymi. To podejście opiera się na sezonowych warzywach, pełnoziarnistych produktach, rybach, roślinach strączkowych i zdrowych tłuszczach, pokazując, że zdrowe jedzenie nie musi oznaczać rezygnacji z ulubionych smaków.
Podsumowując, czy polska kuchnia jest zdrowa? Tak, jeśli towarzyszą jej nowoczesne nawyki żywieniowe i umiar. Raporty pokazują, że świadomość Polaków rośnie, ale wyzwaniem pozostaje przekucie wiedzy w codzienną praktykę. Współczesna kuchnia polska może być nie tylko smaczna, ale też prozdrowotna. Wystarczy ją odrobinę „odchudzić” i wzbogacić o większą ilość roślin, błonnika i dobrych tłuszczów.
Natalia Nowak Dietetyk
Dietetyk kliniczny, specjalista przyjazny insulinoopornym, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Pokazuje jak żyć zdrowo, jednocześnie nie dając się zwariować w fit świecie. W swojej pracy opiera się na Evidence Based Medicine. Pasją do dietetyki dzieli się również na Instagramie. Prywatnie pasjonatka podróżowania oraz jazdy rowerem szosowym.
Inne wpisy autora
Komentarze