moje numery 1 to kasza
jaglana i gryczana:)
Kasza gryczana, jęczmienna czy jaglana... Mnóstwo
gatunków, a wszystkie zawierają cenne minerały, witaminy i błonnik. Ale -
choć stare porzekadło mówi, że od kaszy człowiek zdrów - trzeba
wiedzieć, jaki rodzaj wybrać, bo niektóre mogą nam zaszkodzić...
Perłowa i pęczak powstają z ziaren jęczmienia, jaglana z prosa, manna i kuskus z pszenicy.
Kukurydza jest surowcem do produkcji kaszy kukurydzianej, a z nasion gryki robi się kaszę gryczaną i krakowską.
Najpierw ziarna zbóż są oczyszczane - pozbawiane części zewnętrznych, czyli okrywy nasienno-owocowej.
Następnie, w zależności od rodzaju kaszy, ziarna są polerowane,
krojone, mielone, prażone. Im mniej oczyszczone i rozdrobnione ziarno,
tym kasza zawiera więcej cennych składników odżywczych.
Dla figury i zdrowia
Pod względem wartości odżywczej kasze przewyższają ryż, makaron i
ziemniaki. Są bogatym źródłem skrobi, która w organizmie rozkłada się
powoli na glukozę - paliwo potrzebne do pracy mózgu i wszystkich innych
komórek. 100 g ugotowanej kaszy manny pokrywa niemal całkowicie dzienne
zapotrzebowanie na węglowodany.
W skład kasz wchodzą witaminy z grupy B: B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), PP (niacyna), B6
(pirydoksyna), kwas foliowy i witamina E. Sporo jest również składników
mineralnych, głównie potasu obniżającego ciśnienie, żelaza
zapobiegającego niedokrwistości oraz magnezu korzystnie działającego na
układ nerwowy i pracę mięśni (w tym sercowego). Kasze są też całkiem
dobrym źródłem wapnia, miedzi, cynku, manganu i krzemu.
Kaszę powinni jeść:
- nadciśnieniowcy i cierpiący na choroby serca i układu krążenia -
kasze mają dużo potasu i bardzo mało sodu (o ile w ogóle ich nie
solimy),
- osoby zagrożone anemią - np. kasza jaglana i gryczana zawierają
żelazo, kwas foliowy i witaminę E zapobiegające niedokrwistości,
- osoby żyjące w ciągłym napięciu i mające skłonności do depresji
- zawarte w ziarnach witaminy z grupy B łagodzą objawy stresu,
wspomagają pracę układu nerwowego, poprawiają pamięć, polepszają
nastrój,
- diabetycy - kasze zawierają dużo skrobi, która łagodnie podnosi poziom glukozy i insuliny we krwi,
- dzieci, kobiety w ciąży i karmiące, osoby starsze, rekonwalescenci - kasze gotowane na sypko lub rozklejane są lekko strawne.
Nie dla każdego
Kasze zawierają sporo fosforu, chloru i siarki, które zakwaszają
organizm. Częste jedzenie grubych kasz może zaszkodzić cierpiącym na
wrzody żołądka i dwunastnicy, nadkwaśny nieżyt żołądka i refluks
żołądkowo-przełykowy. Kasz tych nie powinny jeść osoby z gorączką,
rozległymi oparzeniami, chorzy na nowotwory,
wycieńczeni. Grube kasze podrażniają śluzówkę jelita i utrudniają
wykorzystanie białka z pożywienia, które jest niezbędne do regeneracji
organizmu, np. po operacjach.
Kasze zawierają sporo białka roślinnego (ok. 100 g kaszy ma
ok. 10 g białka). Ma ono niższą wartość odżywczą niż białko zwierzęce,
bo brakuje w nim lizyny i tryptofanu (aminokwasów egzogennych, których
nasz organizm nie potrafi wytwarzać sam). Dlatego najlepiej łączyć kaszę
z mięsem lub mlekiem, by uzupełnić posiłek w potrzebne aminokwasy.
Kaszane ABC
- Kasza manna (grysik) - na nerki
To drobniutka
kasza pszenna. Zawiera niewiele błonnika, witamin i minerałów, natomiast
wśród innych kasz wyróżnia ją wysoka zawartość jodu. Jest lekko strawna
i ma dużo skrobi. Warto ją polecić przy chorobach pęcherzyka żółciowego
i dróg żółciowych, schorzeniach wątroby i trzustki oraz stanach
zapalnych przewodu pokarmowego. Wskazana jest również w chorobach
przebiegających z gorączką, schorzeniach nerek i dróg moczowych.
Najsmaczniejsza
jest gotowana na gęsto (rozklejona). Można z niej przygotować zupy
mleczne, kremy i budynie, a także stosować zamiast makaronu do rosołu
lub zupy grzybowej.
- Kasza jęczmienna - reguluje trawienie
Najpopularniejsza
w polskiej kuchni. Otrzymuje się ją z jęczmienia. W zależności od
stopnia rozdrobnienia ziaren wyróżniamy: pęczak, kaszę grubą, średnią i
drobną oraz perłową. Są one dobrym źródłem witaminy PP (niacyny), która
skutecznie obniża poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia
krwionośne i poprawia wygląd skóry. Warto je polecić przy kłopotach z
cerą oraz hipercholesterolemii. Kasze jęczmienne mają ponadto dużo
rozpuszczalnego błonnika, dzięki temu zapobiegają zaparciom, wzdęciom i
bólom brzucha towarzyszącym zaburzeniom trawienia.
Najlepiej smakują
jako dodatek do mięs i zapiekanek oraz niezastąpiony składnik krupniku.
Pęczek ugotowany na sypko można też dodawać do sałatek zamiast ryżu.
- Kasza gryczana - obniża ciśnienie
Uważana jest
za jedną z najzdrowszych kasz. Powstaje z łuskanych i prażonych ziaren
gryki. Zawierają one dużo białka o wysokiej wartości odżywczej - bogate w
lizynę i tryptofan, których nasz organizm sam nie potrafi wytwarzać.
Ponadto kasza gryczana zawiera sporo kwasu foliowego, jest zasobna w
magnez, cynk, mangan oraz potas i fosfor. W przeciwieństwie do innych
kasz nie zakwasza organizmu. Zawarta w niej skrobia chłonie niewiele
wody, a potem bardzo powoli ją oddaje. Dlatego po ugotowaniu kasza jest
bardzo delikatna. Kaszę gryczaną warto polecić przy zaburzeniach
czynności jelit, dolegliwościach układu krążenia, zwłaszcza
nadciśnieniu. Nie zawiera glutenu, może być stosowana w diecie
bezglutenowej.
Najsmaczniejsza i najzdrowsza jest gotowana na sypko.
Doskonała do zrazów i zsiadłego mleka. Można z niej przyrządzać placki,
pasztety, nadzienie do kurczaka, słodkie zapiekanki lub zemleć w młynku
i używać zamiast mąki gryczanej do naleśników i wypieków. Rozdrobniona
wypolerowana kasza gryczana zwana krakowską ma mniej składników
odżywczych niż tradycyjna. Wykorzystuje się ją do dań słodkich lub
miesza z suszonymi grzybami, koperkiem i czosnkiem i podaje jako dodatek
do mięsa.
- Kasza kuskus - dodaje energii
To drobna kasza z
ziarna pszenicy twardej durum. Po oczyszczeniu i rozdrobnieniu ziarno
jest gotowane na parze, co przyspiesza przygotowanie. Wystarczy zalać ją
wrzątkiem i odstawić na 10 minut.
Jest łatwo strawna i sycąca,
bogata w węglowodany i białko. Nie zawiera jednak błonnika, ma też mniej
minerałów i witamin. Jest szczególnie zalecana dzieciom, kobietom w
ciąży i osobom starszym.
Znakomicie smakuje na ciepło i na zimno,
jako składnik sałatek. Ma delikatną orzechową nutę, nadaje się zarówno
do dań ostrych, jak i słodkich.
- Kasza kukurydziana - wzmacnia serce
W krajach
latynoamerykańskich przyrządza się z niej placki jadane jak chleb.
Otrzymywana jest przez oczyszczenie i rozdrobnienie ziarna kukurydzy.
Ma
sporo “dobrego tłuszczu” oraz witaminę E. Białko zawarte w kukurydzy
nie ma co prawda wysokiej wartości odżywczej (nie zawiera tryptofanu),
ale nie wywołuje odczynów alergicznych. Dlatego kaszkę kukurydzianą
poleca się w żywieniu niemowląt zamiast kasz pszennych. Warto włączyć ją
do jadłospisu chorym na hiperlipidemię, hipercholesterolemię, miażdżycę
i w profilaktyce niedokrwiennej choroby serca.
Najsmaczniejsza jest (gotowana na gęsto - rozklejana) z mięsem i warzywami.
- Kasza jaglana - dla alergików
To najstarsza
znana kasza. Otrzymuje się ją z nasion prosa. Pod względem wartości
odżywczej dorównuje kaszy gryczanej. Ma mało skrobi, za to dużo białka.
Wyróżnia się najwyższą zawartością witamin z grupy B: B1, (tiaminy), B2 (ryboflawiny) i B6
(pirydoksyny) oraz żelaza i miedzi. Ponadto jest lekko strawna i nie
uczula, bo nie zawiera glutenu. Dlatego warto ją polecić osobom
stosującym dietę bezglutenową, a także cierpiącym na niedokrwistość.
Jest świetnym dodatkiem do duszonych mięs i dań słodkich (np. zapiekanek ze śliwkami lub jabłkami).