Zapalenie stawów coraz częściej występuje u młodych osób. Sama choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności, a jej mnogość wzrasta z powodu rosnącej otyłości i starzenia się ludności. Przyczyn dolegliwości związanych ze stawami jest bardzo wiele: od czynników genetycznych, po długotrwały stres. Naszą uwagę powinny zwrócić problemy z rozruszaniem się po wstaniu z łóżka, ból i obrzęk stawów, ogólne zmęczenie, utrata apetytu. Leczenie oczywiście należy rozpocząć w gabinecie lekarskim, w celu różnicowania choroby ( np. zwyrodnieniowe zapalenie stawów, reumatoidalne zapalenie stawów) i wdrożenia leczenia. Jednak równie ważna jest prawidłowa dieta, nieodpowiednie żywienie może bowiem stawom bardzo zaszkodzić. Istnieje wiele dowodów na to, że tzw. 'zachodnia' dieta i brak umiarkowanej aktywności fizycznej działają prozapalnie.

Na stawy niekorzystne wpływa niedosypianie, stres oraz palenie papierosów.

Uwaga na alergię

Wprowadzanie alergenu do diety może powodować nie tylko standardowe objawy alergii, ale też problemy ze stawami. W przypadku takiego podejrzenia należy bezwzględnie wyeliminować podejrzany składnik diety. Często ten jeden krok przynosi choremu ogromną ulgę. Jeśli nie mamy podejrzeń odnoście konkretnego produktu, warto wybrać się do arelgologa.

chleb
Badania dowodzą, że o ile wyeliminowanie glutenu często wprowadzane jet ze względu na modę, może mieć znaczące skutki w leczeniu dolegliwości tj. zapalenia stawów.

Słodzone cukrem napoje gazowane twoim wrogiem

Okazuje się, że regularne picie gazowanych napojów słodzonych zwiększa ryzyko wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów. Wykazały to badania opublikowane w tym roku w The American Journal of Clinical Nutrition. Największą zależność zaobserwowano u kobiet, które piły słodkie napoje gazowane co najmniej raz dziennie. Co ważne efekt ten był niezależny od innych czynników żywieniowych i trybu życia.

Tłuszcz i cukier do kosza

Badania przeprowadzone w Chinach wykazały poważne konsekwencje zdrowotne wynikające z wysokiego spożycia mięsa, tłustego nabiału, tłuszczów, oczyszczonych produktów zbożowych oraz cukru prostego. Okazuje się, że zmniejszenie ich udziału na rzecz produktów pełnoziarnistych, warzyw, owoców oraz roślin strączkowych zmniejsza stany zapalne, stres oksydacyjny oraz podrażnienie tkanek. 

Warto unikać żywności przetworzonej oraz zawierającej całą listę dodatków do żywności.

Szczególnie polecana jest dieta śródziemnomorska, której zalety przedstawiła dietetyk Katarzyna Pałubicka. Ten styl żywienia polega na wysokim spożyciu owoców, nasion zbóż, warzyw, ryb, nasion roślin strączkowych oraz produktów zawierających kwasy tłuszczowe jednonienasycone, przy minimalizacji kwasów tłuszczowych nasyconych. Ograniczyć należy spożycie czerwonego mięsa oraz zadbać o umiarkowaną ilość nabiału w diecie (należy unikać nabiału tłustego tj. śmietana, sery żółte, pleśniowe i topione, które zawierają kwas arachidonowy ułatwiający wytwarzanie hormonów prozapalnych). Owoce, warzywa oraz przyprawy (kurkuma, imbir, anyż i goździki) są źródłem związków zmniejszających stan zapalny. Włączenie do diety czosnku i cebuli dodatkowo ograniczy wytwarzanie hormonów podtrzymujących ten stan.

Pszenica, ryż, owies, kukurydza, ziemniaki, pomidory, bakłażany i papryka to produkty, które u części pacjentów wywołują ból i sztywność stawów. Należy jednak podejść do tego indywidualnie i obserwować organizm.

galaretka
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) potwierdza, że nie istnieje związek pomiędzy spożywaniem kolagenu a zdrowiem stawów.

Oliwa z oliwek pomoże

Oliwa z oliwek jako składnik diety śródziemnomorskiej jest ceniona ze względu na korzystny wpływ na zdrowie. Związki fenolowe występujące w oliwie mają właściwości przeciwzapalne, co przynosi ulgę w zapaleniach stawów. Wyniki badania na myszach opublikowane w tym roku w The Journal of Nutritional Biochemistry dają nadzieję, że regularne spożywanie oliwy z oliwek zmniejsza obrzęk stawów, migrację komórek, degradację chrząstki oraz erozję kości. Stan zapalny zostaje zmniejszony zwłaszcza dzięki ograniczeniu prozapalnych cytokin oraz prostaglandyny.

Olej słonecznikowy,  kukurydziany oraz margaryny roślinne nasilają stan zapalny poprzez blokowanie działania oleju rybiego.

Odchudź się!

Występowanie stanu zapalnego jest cechą charakterystyczną otyłości. W przypadku dużej otyłości poziom białek wywołujących ten stan może być nawet 10-krotnie wyższy niż w przypadku normalnej masy ciała. Dlatego właśnie dbanie o idealną sylwetkę jest jak najbardziej wskazane w przypadku zapalenia stawów. Działanie odpowiedniej diety polega na zmniejszeniu ilości białka reaktywnego oraz biomarkerów stanu zapalnego. Odchudzanie należy jednak przeprowadzić wolno i zgodnie z indywidualnym zapotrzebowaniem. Drastyczna dieta może pogorszyć sytuację.

bieg
Umiarkowane ćwiczenia fizyczne działają przeciwzapalnie i są zalecane w przypadku zapalenia stawów. Należy jednak pamiętać, że zbyt duży wysiłek może wręcz pogłębić stan zapalny i pogorszyć sytuację. Rodzaj wykonywanych ćwiczeń powinien zostać również dobrany względem masy ciała (np. dla osoby otyłej wyzwaniem może być spacer).

Ryby lekiem na zapalenie stawów

Kwasy tłuszczowe omega-3 znajdujące się m. in. w rybach mogą hamować przewlekłe stany zapalne  w wielu chorobach przewlekłych. Regularne spożywanie tych kwasów, dzięki działaniu zarówno pośredniemu, jak i bezpośredniemu, zmniejsza produkcję eikozanoidów, cytokin oraz reaktywnych form tlenu, stając się jednocześnie potencjalnie silnym czynnikiem przeciwzapalnym. Dowody ich skuteczności klinicznej są wystarczająco mocne w przypadku zapalenia stawów. 

Olej z ryb zmniejsza ryzyko chorób sercowo - naczyniowych u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów poprzez kilka mechanizmów, co potwierdzają badania opublikowane w The Journal of Rheumatology.

Osobom cierpiącym na zapalenie stawów zaleca się często przyjmowanie suplementów omega 3. Badania opublikowane w The American Journal of Clinical Nutrition potwierdzają, że spożycie suplementów wspomnianych kwasów konsekwentnie zmniejsza ilość incydentów 'sztywności porannej' u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Według naukowców minimalna dawka dzienna kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego wynosi 3 g.

Zdrowy tryb życia może być z powodzeniem wykorzystywany do zmniejszenia stanu zapalnego, stresu oksydacyjnego, a tym samym związanego z nimi bólu i złego stanu ogólnego pacjenta. Takie podejście poprawia jakość życia, łagodzi postęp choroby i zmniejsza ilość przyjmowanych leków oraz interwencji chirurgicznych.

Zdjęcie główne pochodzi z: SodanieChea / Foter / CC BY

Zdjęcie 1 pochodzi z: dancing_triss / Foter / CC BY

Zdjęcie 2 pochodzi z: Nanimo / Foter / CC BY

Zdjęcie 3 pochodzi z: 666isMONEY ☮ ♥ & ☠ / Foter / CC BY