Suplementy diety - dokąd zmierzamy? Relacja z konferencji

W piątek 24.10.2014 r. miałam okazję uczestniczyć w konferencji organizowanej przez Instytut Żywności i Żywienia: Suplementy diety – dokąd zmierzamy? Na konferencji tej poruszany był problem suplementów diety zarówno pod kątem sensowności ich przyjmowania, jak i bezpieczeństwa. Co się okazało?

Czy warto przyjmować suplementy?

Suplementy diety mogą być przydatne w niektórych przypadkach, ale rozważając ich przyjmowanie zawsze trzeba brać pod uwagę indywidualne potrzeby organizmu. Jakie suplementy diety i w jakich sytuacjach warto przyjmować?

Probiotyki

Do najbardziej polecanych suplementów należą probiotyki. Okazuje się, że mogą być przydatne w wielu schorzeniach. Wskazuje się na ich zastosowanie w profilaktyce i leczeniu otyłości, w zespole jelita nadwrażliwego, gdzie pomagają m.in. redukować bóle i wzdęcia, w antybiotykoterapii (ponieważ antybiotyki niszczą mikroflorę jelitową prowadząc do dysbiozy), w chorobach zapalnych jelit, w profilaktyce powikłań okołooperacyjnych i okołozabiegowych oraz w wielu innych przypadkach. Przyjmowanie probiotyków ma jednak tylko wtedy sens, gdy dobierze się odpowiedni probiotyk.

Probiotyki monoszczepowe (zawierające tylko jeden szczep) zaleca się wtedy, gdy chcemy osiągnąć jakiś pojedynczy cel. Dzięki przyjmowaniu takiego probiotyku możemy obserwować widoczny efekt kliniczny. Probiotyki wieloszczepowe zaleca się natomiast w profilaktyce i prewencji, bo mają liczne cele i miejsca działania.

Niestety okazuje się, że oferowane na rynku suplementy diety nie zawsze zawierają zadeklarowane na opakowaniu probiotyki. Bardzo często zdarza się nawet, że tych probiotyków w suplemencie w ogóle nie ma, bo suplement został niewłaściwie wyprodukowany i bakterie probiotyczne szybko wyginęły. W dodatku nie każdy producent deklaruje, jakiego dokładnie szczepu użył w swoim suplemencie, a jest to niezwykle ważne, bo każdy szczep ma inne działanie. Nie wystarczy nam więc wiedza, że suplement zawiera np. Lactobacillus rhamnosus, bo musimy jeszcze wiedzieć, jakiego dokładnie użyto szczepu np. szczepu GG.

Dlatego wybierając suplement zawierający probiotyk dobrze korzystać tylko i wyłącznie ze sprawdzonych producentów, którzy podają pełną nazwę szczepu, ilość bakterii znajdującą się w suplemencie i są w stanie przedstawić certyfikaty jakości. Konieczne jest także zapoznanie się z działaniem konkretnego szczepu lub kilku szczepów, tak by dobrać je do swoich potrzeb. Jeżeli na przykład zależy nam na redukcji masy ciała, dobrze jest wybrać suplement zawierający Lactobacillus rhamnosus GG.

Suplementy dla sportowców

Istnieje także kilka suplementów dla sportowców mających na przykład wspomagać wydolność albo dostarczać energii, których sensowność stosowania podkreśla Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej i Komisji Medycznej Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Ośrodek ten stworzył klasyfikację suplementów dzieląc je na grupę A, B i C. Grupa A to substancje i produkty rekomendowane. W grupie tej znalazły się: kofeina, kreatyna, białko, węglowodany i napoje izotoniczne. W grupie B (czyli w grupie suplementów do rozważenia, ponieważ istnieją wstępne doniesienia o ich skuteczności, ale konieczne są dalsze badania) znalazły się np. dwuwęglan sodu, hmb, aminokwasy rozgałęzione bcaa i inne. O grupie C nie ma nawet co wspominać, bo na listę trafiły te suplementy, które nie są polecane z uwagi na brak wystarczających dowodów świadczących o ich skuteczności, a w dodatku dla niektórych substancji wykazano toksyczne lub uboczne działanie.

Witaminy i składniki mineralne

Zalecane są tylko wtedy, gdy rzeczywiście nie jesteśmy w stanie dostarczyć odpowiednich ilości tych składników wraz z dietą. Dzieje się tak najczęściej w przypadku witaminy D, której nie ma zbyt wiele w żywności i nawet pomimo tego, że witamina D może być syntetyzowana skórnie, to niestety żyjemy w klimacie, w którym nie ma wystarczająco dużo słońca, abyśmy mogli wyprodukować tę witaminę w odpowiednich ilościach, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Dlatego zaleca się jej suplementację.

Warto także przyjmować inne witaminy lub składniki mineralne, jeżeli nie jesteśmy w stanie z różnych powodów dostarczyć ich z dietą. Zanim jednak włączymy tego typu suplementy należy przeanalizować swoją dietę i sprawdzić, czego sobie z nią nie dostarczamy. W innym przypadku narażeni jesteśmy na przedawkowanie tych składników.

Cytrynian sodu, wodorowęglan sodu

Substancje te pomagają w odkwaszaniu organizmu, a zakwaszenie jest problemem XXI wieku, ponieważ ściśle wiąże się z zachodnim stylem życia i tzw. zachodnią dietą. Oczywiście przyjmowanie suplementów nie jest konieczne, jeżeli jesteśmy w stanie zmienić dietę (czyli ograniczyć spożywanie produktów białkowych, takich jak mięso, ryby, jaja itp., zwiększając równocześnie ilość warzyw i owoców) i styl życia, ale dla wielu osób wprowadzenie tak dużej zmiany jest trudne, więc w tym przypadku suplementacja może się okazać bardzo pomocna (oczywiście należy pamiętać, że nawet pomimo suplementacji nadal należy dążyć do modyfikacji diety i stylu życia).

Zanim jednak wprowadzimy tego typu suplementację należy upewnić się, że rzeczywiście jesteśmy zakwaszeni. Można to skontrolować poprzez badania biochemiczne krwi oraz moczu albo poprzez rozrysowanie dobowej krzywej pH. To da nam wynik jedynie orientacyjny, ale jest na tyle łatwe, że można takie badanie wykonać w domu. W badaniu tym chodzi o skontrolowanie pH moczu za pomocą papierków lakmusowych dostępnych w aptece, o godzinie 6:00, 9:00 (najpóźniej 2-3h po śniadaniu), 12:00 ( przed obiadem), 15:00 (po obiedzie) i 18:00 (przed kolacją). Ważne jest, aby w dniu, w którym będziemy wykonywać badanie zjeść tylko 3 posiłki o konkretnych porach. Krzywa powinna mieć formę charakterystycznego zygzaka, jeżeli problem zakwaszenia nas nie dotyczy.

Więcej o zakwaszeniu można przeczytać w artykule Marty Tomaszewskiej Odkwaś swój organizm.

Najważniejsze indywidualne podejście

Powyższa lista prezentuje tylko kilka z suplementów, których suplementację warto rozważyć w różnych konkretnych przypadkach. I w tych właśnie przypadkach przyjmowanie suplementów jest jak najbardziej zasadne. Zawsze trzeba jednak pamiętać o tym, że tylko indywidualne podejście ma sens. Nie ma suplementu, którego można polecić wszystkim, bo każdy ma inne potrzeby. Dlatego rozważając kupno suplementu warto przemyśleć, czy rzeczywiście jest on nam potrzeby i co chcemy za jego pomocą osiągnąć. Nie należy także zapominać, że suplementy mają jedynie wspomagać nasz organizm, więc najważniejsza i tak jest dieta i odpowiedni styl życia.

W kolejnym artykule poruszę temat bezpieczeństwa przyjmowania suplementów, ponieważ okazuje się, że część z suplementów dostępnych na rynku, nawet tych aptecznych, jest zafałszowana, przez co mogą być niebezpieczna dla zdrowia.

Zdjęcie główne: Photo credit: PinkMoose / Foter / CC BY

Zdjęcie 1: Photo credit: Elvert Barnes / Foter / CC BY-SA