Temat: szkarlatyna

Jest to choroba zakaźna wywoływana przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A. Bakterie produkują egzotoksyny, przy czym za wystąpienie objawów skórnych odpowiedzialna jest toksyna erytrogenna. Okres wylęgania choroby wynosi 1-7 dni, zwykle 2-4 dni.

Początek choroby jest nagły, z wysoką gorączką, często z wymiotami, bólami głowy i/lub brzucha. Do 24 godzin od wystąpienia temperatury pojawia się wysypka rumieniowa, drobnoplamista (porównywana do śladów po uderzeniach szczotką drucianą), obejmująca całe ciało poza trójkątem od nosa i wokół ust (tzw. trójkąt Fiłatowa). Wysypka rozpoczyna się od twarzy i szyi, przechodząc na skórę klatki piersiowej, brzucha i kończyn.  Największe nasilenie zmian występuje w miejscach ucieplonych i w zgięciach oraz fałdach skórnych (objaw Pastii). Niekiedy wysypka może mieć charakter krwotoczny lub potówkowy. Zawsze występują zmiany w gardle: od niewielkiego zaczerwienienia do nalotów na migdałkach. Pojawiają się także charakterystyczne zmiany na języku: początkowo język jest obłożony białym nalotem, następnie malinowy z wyraźnie widocznymi brodawkami językowymi (tzw. język malinowy). W 2-3 tygodniu choroby (po zupełnym ustąpieniu zmian skórnych) występuje otrębiaste łuszczenie się skóry, głównie na dłoniach i stopach (tzw. objaw retrospektywny). Szkarlatyna może powodować poważne powikłania pod postacią tzw. gorączki reumatycznej (zapalenie mięśnia sercowego i stawów), zapalenia nerek, lub ropni okołomigdałkowych. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów u których nie zastosowano antybiotyku lub stosowano antybiotyk zbyt krótko.

Rozpoznanie choroby nie jest trudne, ale wymaga koniecznie konsultacji lekarskiej. Rozpoznanie potwierdza hodowla paciorkowca z gardła, ale w typowych przypadkach wykonanie wymazu z gardła nie jest konieczne. Wynik wymazu z gardła należy rozpatrywać zawsze  w połączeniu z obrazem klinicznym, gdyż wśród ludzi występuje dość szeroko rozpowszechnione nosicielstwo paciorkowców. Dowodem na zakażenie paciorkowcem powodującym szkarlatynę jest też podwyższone lub najlepiej narastające miano przeciwciał ASO. W szkarlatynie konieczny jest antybiotyk zlecony przez lekarza. Stosuje się zwykle preparaty z grupy penicylin, a u dzieci uczulonych na penicyliny – makrolidy. Z uwagi na ryzyko powikłań większość specjalistów zaleca, aby antybiotykoterapia w szkarlatynie trwała co najmniej 10 dni, a według niektórych nawet 14 dni. Od momentu rozpoczęcia leczenia chory powinien być izolowany przez 7 dni.

Przez cały okres choroby chory powinien przebywać w domu i przestrzegać spoczynkowego trybu życia. 2-3 tygodnie po przebyciu szkarlatyny powinno być wykonane badanie ogólne moczu, ze względu na możliwość powikłań pod postacią popaciorkowcowego ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek. Przechorowanie szkarlatyny daje trwałą odporność. Ponowne zachorowania zdarzają się wyjątkowo rzadko i są wywołane inną odmianą jadu erytrogennego.