1. Podstawowe wiadomości na temat PPM.
Podstawowa Przemiana
Materii(PPM) - inaczej metabolizm podstawowy - to wartość najniższej
niezbędnej energii potrzebnej organizmowi do zachowania podstawowych
funkcji życiowych. Stosunkowo ciężko jest ustalić idealną PPM ze względu
na konieczność zachowania komfortowych warunków zewnętrznych oraz
psychicznych u danej osoby dlatego najczęsciej wyliczamy Spoczynkową
Przemianę Materii(SPM), która jest nieco wyższa od PPM. W dalszczej
części tego artykułu mówiąc o PPM będę miał na myśli SPM
![]()
**Od czego zależy PPM?**
Od wielu czynników takich jak:
- płeć,
- wzrost,
- masa ciała,
- wiek
- inne, specyficzne czynniki
Im wyższa wartość PPM tym większe zapotrzebowanie kaloryczne, lecz
jednocześnie lepsze spalanie kalorii co ma znaczenie choćby w okresie
redukcji tkanki tłuszczowej czy też po prostu w utrzymaniu prawidłowej
wagi ciała.
** Kobiety a mężczyźni **
Różnica w PPM
kobiet i mężczyzn bierze się z innego procentowego składu ciała. Kobiety
generalnie posiadają większy procent tkanki tłuszczowej w stosunku do
tkanki mięśniowej w organiźmie, więc ich zapotrzebowanie kaloryczne jest
przeciętnie 7% niższe dla utrzymania podstawowych funkcji życiowych
organizmu.
** Wpływ wysiłku fizycznego na metabolizm **
Przyjmuje się że wpływ wysiłku fizycznego na PPM może wynosić nawet do
6% różnicy pomiędzy osobą ćwiczącą a nie ćwiczącą regularnie oczywiście
na korzyść tej ćwiczącej, przy czym mówimy o osobach porównywalnych
wiekiem i gabarytami.
** Wpływ głodówki na metabolizm **
Dlaczego diety głodówkowe nie są zalecane? W pierwszym tygodniu
głodzenia obniżenie PPM może sięgać 5-8% jej początkowej wartości.
Jednocześnie mamy do czynienia z degradacją tkanki mięśniowej i zmianą
proporcji tłuszczu do mięsni na niekorzyść tych ostatnich. Przy
niedożywieniu kalorycznym natężeniem PPM zmniejsza się średnio o 70kcal
dziennie na każdy 1kg spadku masy ciała podniesiony do potęgi 0.75.
Niedożywieniu towarzyszy zmniejszona ochota na aktywność fizyczną co
dodatkowo wpływa negatywnie na PPM. Z tego powodu diety restrykcyjnie
ograniczające ilość kalorii poniżej dopuszczalnego poziomu okazują się
nieefektywne na dłuższą metę.
** Wzrost tempa metabolizmu **
Adrenalina, hormon produkowany przez nadnercza ma wpływ na prędkość
naszego metabolizmu. Niektórzy dziwą się dlaczego palenie papierosów
może mieć właściwości redukcyjne. Dzieje się tak, ponieważ nikotyna
zawarta w papierosach wprowadzona do obiegu uwalnia dwa hormony -
adrenalinę i nor adrenalinę. Uwalnia również hormony antydiuretyczne co
nie sprzyja pozbywaniu się wody z organizmu więc palenie jest
szczególnie niewskazane w procesie redukcji tkanki tłuszczowej.
Oprócz hormonów tarczycowych i steroidowych, leki takie jak aspiryna,
kofeina(tak, to również lek, ma zastosowanie choćby w środkach
przeciwgorączkowych razem z paracetamolem i innymi), clebuterol i
efedryna mają wpływ przyśpieszający na PPM, jednak ich stosowanie wiąże
się w wielu wypadkach z dużym ryzykiem zdrowotnym i nie jest absolutnie
zalecane. Miejsce leków to terapia chorobowa i na tym skończę ten temat
![]()
Do podwyższenia tempa metabolizmu przycznia się również chłodne
środowisko zewnętrzne poniżej 22-23st C (strefa termoneutralna) pociąga
za sobą zmiany w tempie metabolizmu i ilości produkowanego ciepła przez
organizm. W niskiej temperaturze nasila się również drżenie mięśni
szkieletowych i innych co nasila procesy kataboliczne w obrębie tej
tkanki. Pobudzony zostaje również układ hormonalny co dodatkowo wpływa
na przyspieszenie tempa metabolizmu.
2. Wyliczamy PPM
2.1. Aby wyliczyć PPM należy w pierwszej kolejności określić prawidłową
masę ciała. Prawidłową - czyli beztłuszczową. Można to zrobić na dwa
sposoby.
* Pierwszy, polecany osobom nie ćwiczącym do tej pory lub nie trenującym regularnie conajmniej 6 miesięcy.
Należna masa ciała będzie od tej pory określona przeze mnie jako
W(weight) oczywiście w kilogramach. Wzrost w centymetrach będzie
określany skrótem H(height).
Wzór dla mężczyzn:
W=(H-100) - (H-100)/10
Wzór dla kobiet:
W=(H-100) - (H-100)/20
**Sposób drugi dla osób aktywnie i regularnie uczęszczających na
treningi siłowe w okresie ostatnich 6 miesięcy, o większej niż
przeciętna masie mięsniowej.
Otrzymana wartość suchej masy z powyższego postu to nasze "W".
2.2. Skoro mamy już należną masę ciała możemy przystąpić do wyliczania Podstawowej Przemiany Materii:
A(age) - wiek w latach
W - należna masa ciała w kilogramach
H - wzrost w centymetrach
Wzór dla mężczyzn:
PPM(kcal/doba)=66.4 + 13.7*W + 6.0*H - 6.8*A
Wzór dla kobiet:
PPM(kcal/doba)=655 + 9.6*W + 1.8*H - 4.7*A
2.3. Wpływ termogenezy poposiłkowej na tempo metabolizmu
Dieta mieszana (skomponowana z węglowodanów, tłuszczy i białek
pochodzących z różnych źródeł) wpływa na podniesienie PPM o ok. 10%.
2.4. Aktywność fizyczna
Wpływa na całkowite dobowe zapotrzebowanie energetyczne człowieka.
2.5. Praca zawodowa i codzienna aktywność.
Wpływa na PPM w sposób następujący:
- mała aktywność fizyczna - 1.4 lub 1.5 * PPM
- średnia aktywność fizyczna - 1.7 * PPM
- duża aktywność fizyczna - 2.0 * PPM
2.6. Trening siłowy i trening aerobowy
Przyjęło się że minuta treningu siłowego w zależności od jego
intensywności to różne zapotrzebowanie kaloryczne w ilości poniższej:
- trening umiarkowanie intensywny - 8 kcal/minuta
- trening intensywny - 10 kcal/minuta
- trening wysoko intensywny - 12kcal/minuta
Należy wziąc pod uwagę że trening siłowy składa się w dużej mierze z
przerw między seriami a w mniejszej ilości z treningu właściwego.
Trening aerobowy
- tętno do 120/min - ok 2-5 kcal/minuta
- tętno 120-160/min - ok 7-10 kcal/minuta
- tętno powyżej 160/min - ok 10-12 kcal
*** WYLICZANIE CAŁKOWITEJ PRZEMIANY MATERII ***
1. Wyliczamy PPM.
2. Mnożymy PPM przez 10% i otrzymaną wartość zapisujemy na boku - patrz punkt 2.3.
3. Mnożymy PPM przez wartość wynikającą z naszej codziennej aktywności
fizycznej patrz punkt 2.5. i otrzymaną wartośc zapisujemy na boku.
4. Wyliczamy ubytek ubytek kalorii wynikający z przeprowadzenia treningu
siłowego/aerobowego wyliczony wg danych z punktu 2.7. Otrzymaną ilośc
kalorii również zapisujemy sobie gdzieś.
Sumujemy wartości z punktów 2,3,4.
Otrzymana wartość to nasza Całkowita Przemiana Materii - ilość kalorii
potrzebnych na utrzymanie obecnej wagi przy założonym z góry obciążeniu
fizycznym i treningowym.
CPM + ok.500kcal to ilość kalorii jaką powinniśmy spożywać w diecie mającej na celu przyrost wagi ciała.
CPM - 300-500kcal to ilość kalorii jaką powinniśmy spożywać w diecie redukcyjnej.
Tutaj link do artykułu, który ukazał się w magazynie KiF, jest bardziej rozszerzony i ciekawszy nieco od tekstu wyżej
http://www.atleci.pl/viewtopic.php?f=63&t=11344 apotrzebowanie energetyczneZasadniczą
sprawą jest uzyskanie informacji na temat zapotrzebowania
energetycznego dla danej osoby w ciągu doby. Uzależnione jest ono od
wielu czynników, m.in. takich jak płeć, masa ciała, wzrost, wiek,
uwarunkowania genetyczne, choroby, praca zawodowa oraz rodzaj aktywności
fizycznej. W tym celu dobrze jest wykonać analizę składu ciała. W
pierwszej kolejności należy obliczyć PPM (podstawowa przemiana materii),
czyli minimalną ilość energii, jaką należy dostarczyć do organizmu, by w
spoczynku mogły pracować wszystkie układy (krwionośny, nerwowy,
oddechowy itd.), a także narządy i in. Dla przykładu weźmy mężczyznę o
masie ciała 75 kg, wzrost 180 cm i wiek 26. Na obliczenie PPM są różne
sposoby:
1. Masa ciała x 1 kcal x 24 h = 75 x 1 x 24 = 1800 kcal/dobę
2.
10 x m.c. + 6,25 x wzrost – 5 x wiek + 5 = 10 x 75 + 6,25 x 180 – 5 x
26 + 5 =750 + 1125 – 130 + 5 = 1750 kcal (wzór dla kobiet jest nieco
inny: 10 x m.c. + 6,25 x wzrost – 5 x wiek – 161 = )
3. 66,47 + (13,75 x m.c.) + (5 x wzrost) – 6,75 x wiek = (dla kobiet: 665, 09 + (9,56 x m.c.) + 1,85 x wzrost – 4,67 x wiek =);
Jak
widać każdy ze sposobów pokazuje nieco inny wynik, więc najlepiej
wyciągnąć średnią, do której następnie dodajemy średnio ok. 300 kcal
(kobiety ok. 250 kcal). To energia przeznaczona na codzienne czynności
typu sprzątanie, gotowanie, lekka praca. Jeśli do uzyskanej liczny
dodamy energię zużytą podczas treningu (obliczamy np. przy użyciu sport
testera lub ze specjalnych tabel), to uzyskujemy tzw. całkowitą
przemianę materii, czyli tyle energii ile nasz organizm faktycznie
potrzebuje. Nasz przykład osiąga CPM na poziomie ok. 2600 kcal w dni
treningowe.