Temat: Prosze o sprawdzenie pracy maturalnej,ewentualne uwagi

Temat :Podróż w nieznane i w głąb siebie. Omów funkcje motywu podróży w wybranych tekstach literackich. W analizie dzieł wykorzystaj własciwe konteksty.

Ta praca nie jest skonczona...zostalo mi jeszcze opracowanie Malego Ksiecia i zakonczenie...

Ale prosze o wskazowki i skorygowanie!

Witam szanowną komisję, nazywam się ... i pragnę zaprezentować państwu moją realizację tematu: Podróż w nieznane i w głąb siebie, pod kątem omówienia funkcji motywu podróży oraz przytoczenia właściwych kontekstów w analizie wybranych przeze mnie dzieł literackich.

Motyw podróży jest jednym z najczęściej poruszanych tematów na przestrzeni dziejów, a także z pewnością najlepszym sposobem poznawania świata i  praw nim rządzących. Według definicji słownikowej współczesnego języka polskiego podróż określa się, jako przebywanie drogi do odległego celu, jednakże często staje się ona metaforą życia ludzkiego, stanowi rodzaj wyprawy w głąb siebie,  poszukiwanie wyboru drogi życiowej, niekiedy i ucieczki, zapomnienia. Niewątpliwie wszelakie podróże wpływają na psychikę człowieka, albowiem już w czasach starożytnych tj. W Biblii oraz greckiej mitologii postrzegano los człowieka w perspektywie nieustannej wędrówki – niezawsze bezpiecznej, łatwej, zmuszającej  do dokonywania bardzo trudnych wyborów kierunku drogi.

Mottem rozważań na temat podróży można uczynić cytat pochodzący z wiersza Leopolda Staffa "Każdy z nas jest Odysem, co wraca do swojej Itaki". Słowa Staffa to oczywiste odniesienie do archetypu wędrowca - homo viatora, któremu początek dała postać słynnego bohatera  "Odysei" autorstwa Homera. Stąd początkowo chciałabym omówić w swojej prezentacji tenże utwór, w którym dominująca rolę odgrywa podróż.

Odyseja Homera jest utworem antycznym przedstawiającym przygody wracającego spod Troi do domu Odyseusza, króla Itaki. Ów postać stanowi archetyp podróżnika, wędrowca i tułacza,o czym wspomniałam już wcześniej. Odys jest jednym z najważniejszych bohaterow biorących udział w oblężeniu  Troji, gdyż j

ego dziesięcioletnia podróż stała się w  kulturze europejskiej  synonimem upartej, niebezpiecznej wędrówki, podczas której bohater zobaczył ‘miasta, ludzi wielu i poznał myśli’ Motyw podróży poeta umieszcza na początku epopei ukazując sytuację panującą w Itace oraz problemy Penelopy borykającej się z natrętnymi zalotnikami. Nieugięta czeka na powrót męża. Tymczasem Odys przeżywa nieustanne morskie perypetie, takie jak walka na wyspie Kikonów, oślepienie Polifema w kraju Cyklopów, ocalenie od ludożerców Lastrygonów tudzież uchronienie się od Charybdy i Scylli,a w konsekwencji zostaje uwieziony na 7 lat na wyspie Ogigi. Mimo nieustannych niejednokrotnie zagrażających zyciu napotkanych  przygod historia konczy się szczesliwie, co jest wynikiem sprytu, odwagi i mądrości głównego bohatera..

Homer traktuje wędrówkę głównego bohatera jako pretekst do refleksji o ludzkim losie i kondycji człowieka w świecie, o dążeniu do celu, którym może być miłość lub, jak w tym przypadku, nawet śmierć. Wędrówka Odyseusza jest niejako metaforą ludzkiego życia. Odys dowiódł, że człowiek potrafi pokonać niebezpieczeństwa i przeciwności losu. Jest symbolem cierpliwości i wytrwałości, uosobieniem wiecznego tułacza, a jego obfita w przygody podróż obrazuje droge człowieka przez życie. Każdy bowiem musi zmagać się z losem, odczuwać różnego pokroju emocje oraz dokonywać różnych wyborów.  Ponadto motyw podrózy w utworze pełni walor mający zainteresować czytelnika, wprowadza novum do ówczesnej kiełkującej literatury oraz w kontekście filozoficznym funkcjonuje, jako wewnętrzny imperatyw działań bohatera.

Jedno z największych dzieł średniowiecza „ Boska komedia” Dantego Alighieri poświęcone zmarłej ukochanej autora Beatrycze, przedstawia wizję podróży głownego bohatera, jakim jest sam autor przez zaświaty, tj. Pieklo, Czyściec i Raj. Głównym motywem jest odejście z właściwej ścieżki życia, a celem bohatera jest odnalezienie własnej drogi, wręcz drogi do Boga. Jego życie wypełnia pustka, która zrodziła się w Dante przez zmysłowość, pychę i chciwość, które stają na jego drodze w symbolach zwierzęcych. Na pomoc Dantemu zesłany zostaje duch jego mistrza Wergiliusza. To dzięki niemu Dante przechodzi obok pojawiającej się wilczycy i rozpoczyna swa wędrówkę duchowo-cielesną po piekle, czyśćcu, po których oprowadza Dante mistrz a w niebie spotyka Beatrycze. Wędrówka po zaświatach jest celowym zamysłem Boga, aby uzmysłowić bohaterowi co go czeka, w zależności jaki wariant życia wybierze. Kręgi piekielne odwołują się do najczęstszych przywar ludzkich. Istotą jest sama atmosfera panująca w tych trzech światach. Piekło - to beznadzieja, cierpienie, tragizm i barak wszelakiej nadziei. Czyściec to smutek połączony z nadzieją i radością, wynikającą z zakończenia się okresu wyczekiwania otwarcia się przed duszą bram niebios. Raj jest najprościej mówiąc miłością, stanowi empireum w którym mieszka sam Bog. Cała Boska komedia daje mocno obrazowy efekt, pewnego rodzaju pouczenia co może czekać Dantego po śmierci. Szczególnym zabiegiem jest to iż w dwóch pierwszych miejscach piekle i czyśćcu istotą poznania były zmysły typowo ludzkie... węch, dotyk, wzrok. Natomiast w Raju działa poznanie intuicyjne poprzez uczucie wszechogarniającej miłości. Tak więc droga jaką pokonuje Dante na ziemi do tej pory, jest drogą opartą na życiu zmysłowym, które o ile teraz objawia się jedynie przelotną pustką, o tyle po śmierci stanie się jego przekleństwem. Jako poeta i osoba uduchowiona, powinien kierować się poznaniem duchowym, które da mu ukojenie zmysłów a w przyszłości zapewni miejsce w Raju. Tak więc zastosowany w utworze motyw podróży pozwala czytelnikowi na ogarnięcie istoty człowieczeństwa, czego doświadcza Dante w swej wędrówce

W epoce romantyzmu podróżowanie należało do najważniejszych wyróżników romantycznej postawy, bowiem podróż romantyczna oddaje ducha epoki, wyraża istotną potrzebę człowieka, który wędruje przede wszystkim w poszukiwaniu sensu życia.

Chciałabym zatem wykazać istote funkcjonalności motywu podróży w utworze Juliusza Słowackiego „Kordian”

Kordian, tytułowy bohater dramatu to romantyczny indywidualista, którego rozwój duchowy, dojrzewanie do „historycznych czynów i heroicznej klęski" możemy prześledzić w kolejnych aktach utworu. W jego biografię został wpisany motyw wędrówki, który, choć nie jest może najistotniejszym problemem w dramacie, lecz został wyeksponowany w akcie II pt„Wędrowiec".
Kordiana poznajemy w akcie I jako nadwrażliwego, piętnastoletniego chłopca, dręczonego przez samotność, poczucie pustki egzystencjalnej, brak idei, której mógłby się poświęcić. Nieszczęśliwa miłość do starszej od niego Laury, która nie traktuje chłopca zbyt poważnie, poczucie bezsensu życia skłaniają go do próby targnięcia się na własne życie.
Akt II z kolei przedstawia Kordiana już jako młodzieńca , którego autor wysyła w podróż po Europie. W trakcie tej wędrówki pozbywa się młodzieńczych złudzeń i dojrzewa duchowo.
 Cele podróży zostały dość jasno określone przez bohatera. Chce mianowicie skonfrontować rzeczywisty świat z jego literackim wizerunkiem, stworzonym przez poetów; poznać samego siebie.

Słowacki ukazuje go kolejno w Anglii, we Włoszech i w Szwajcarii. Oto w Londynie pejoratywnie zaskakuje Kordiana rządza pieniądza i snobizm panujący w tym kraju.

We Włoszech poznaje smak materialnej miłości. W Watykanie z kolei spotyka się z papieżem, co uświadamia mu, iż Polacy w walce o niepodległość są zdani na siebie i że Kościół Katolicki jest podporządkowany europejskiej polityce.
Rozmowy ze spotykanymi ludźmi, przeżycia, których doznał, pozbawiaja go młodzieńczych złudzeń, uświadamiają, że świat stworzony przez literaturę jest wyidealizowany i nieprawdziwy.
Ostatnim etapem wędrówki Kordiana są Alpy. Tam, na szczycie Mont Blanc, bohater podsumowuje doświadczenia zebrane w czasie wędrówki po Europie, wygłasza swój wielki monolog będący rozrachunkiem z Bogiem i życiem i znajduje wreszcie ideę, która nada sens jego życiu. Jest nią walka o wolność ojczyzny. Woła. Polska Winkelriedem narodów.

Jako, iż poeci romantyczni często pozostawiali możliwość samodzielnego domyślenia tekstu, ostatecznie nie znamy celowości hasła winkelriedyzmu, jednakże ukazany  w całości w akcie II motyw podróży jest niewątpliwie obrazem przemiany człowieka z romantycznego poety w zaciętego polskiego patriotę. Można zatem stwierdzić,iż owy zabieg staje się metaforą odwiecznej potrzeby poszukiwania sensu życia przez człowieka oraz dotyka podstawowych problemów natury egzystencjalnej. Motyw podróży w dziele Słowackiego staje się powtarzaną przez epoki próbą dotarcia do istoty własnego „ja”.  

Ponadto okres romantyzmu w literaturze polskiej często nawiązuje do wspomnianego już motywu pielgrzyma, tułacza czy emigranta. Z lekcji historii wiemy, iż w tym właśnie czasie Polska zniknęłą z map Europy, ponieważ znajdowała się pod zaborami. Toteż po klęsce powstania listopadowego wielu polaków musiało szukać schronienia poza granicami kraju, gdzie wielu z nich odbywało swoje zesłanie z dala od domu i ojczyzny. Nasi rodacy odczuwali nostalgię, ich życie przypominało życie pielgrzyma, który w swojej wędrówce znosi wszelkie trudy czując się przy tym samotnym i wyobcowanym. Taką postać człowieka do naszej literatury wprowadził Adam Mickiewicz w ,,Sonetach krymskich' bedących lirycznym pamiętnikiem  przymusowej podróży poety na Krym w głąb Rosji. W związku z tym, wspólnym bohaterem utworów jest poeta, pielgrzym i wygnaniec utożsamiany z autorem Zatem możemy się domyśleć , iż będziemy mieli do czynienia z osobistymi nastrojami i odczuciami poety. Bo jak wiadomo Adam Mickiewicz sam zaliczał się do grona pielgrzymów. Jakkolwiek uznaje się Pielgrzyma za bohatera łączącego wszystkie utwory cyklu, pojawia się on dopiero w sonecie V Widok gór ze stepów Kozłowa.

Kim jest zatem pielgrzym? Otóż odbywa swą wędrówkę w złożonej sytuacji lirycznej, tzn gra rolę podróżnego i cudzoziemca, poznaje orientalne widoki tj. stepy, morze, góry, przepaści które stają się dla niego sferą niespodzianych doznań wewnętrznych. Zatem doświadczenie krain obrazu krymskiego jest pretekstem ku refleksjom dotyczącym sfer metafizycznych, tzn przemijalności, kruchości zycia, jak również powoduje pielgrzymowanie myślą i tęsknotą do Litwy, kraju lat dziecinnych autora,co w jego świadomości jest niemożliwe,stad czuje się bardzo osamotniony. Ponadto, Adam Mickiewicz przyjmuje w sonetach postawę poznawczą, pragnie dotrzec do wszystkich tajemnic poznawanego świata,a ku temu pomaga mu towarzysz Mirża – człowiek Wschodu, wędrownik uczący Pielgrzyma patrzenia na swoistą egzotykę zwiedzanego kraju, odczuwania znaczeń piękna i grozy,z jaką obaj spotykają się np. w sonecie ‘Burza”.

Sonety Krymskie ukazują wizerunek psychiczny człowieka w procesie przeżywania poznawanej krainy Krymu, co więcej Mickiewicz nie przedstawia  jedynie niesamowitego krajobrazu, jaki miał okazje zobaczyc, albowiem stworzyl swe dzielo niejako dla duszy czytelnika. Wspomina przeżycia, jakich doświadczał zarówno okiem i sercem w tak dalekiej od Ojczyzny podrozy , jednakże daje nam do zrozumienia, jak sami w podobnym razie zapatrywać się, jak czuć i myśleć powinniśmy.

Stąd celem ukazania motywu podróży w prezentowanym utworze z pewnością jest możliwość utożsamienia się czytelnika z odczuciami poety przy jednoczesnej fascynacji orientalnym krajobrazem, a także okazją do przekazania dotychczasowego światopoglądu, konfrontacji idei autora.