Już drugi miesiąc jestem na diecie odchudzającej, ale efekty są marne. Nie potrafię odmówić sobie słodyczy. Nawet jeśli dzielnie trzymam się w ciągu dnia, to wieczorem zawsze sięgnę po batonika, czekoladę, cukierka. Nie umiem się powstrzymać. Czy można być uzależnionym od słodyczy? Ala, 22 l.

Cukier to dla organizmu paliwo, najlepiej jednak gdy jest on dostarczany pod postacią węglowodanów złożonych (pieczywo, płatki, kasze, itd.). Wtedy organizm stopniowo pozyskuje energię z pożywiania, nie obserwujemy gwałtownych skoków i spadków poziomu glukozy we krwi.

Inna jest sytuacja, gdy dostarczamy do organizmu cukry proste, właśnie pod postacią słodyczy, słodkich napojów czy sacharozy. Wtedy bardzo szybko wzrasta poziom glukozy we krwi. W odpowiedzi trzustka wytwarza dużą ilość insuliny, która z kolei powoduje bardzo szybki spadek poziomu cukru we krwi. Te gwałtowne wahania poziomu cukru są dla organizmu niebezpieczne, zwłaszcza jeśli występują często. Mogą prowadzić do wystąpienia takich chorób jak cukrzyca czy insulinooporność. Niestety osoby, które codziennie spożywają słodycze, rzadko kiedy potrafią sobie ich odmówić, nawet jeśli mają świadomość konsekwencji zdrowotnych. W takiej sytuacji rzeczywiście można mówić o uzależnieniu od cukru.

Uzależnienie od cukru nie jest pojęciem oderwanym od rzeczywistości.  W poprzedniej dekadzie naukowcy z Princeton Neuroscience Instytute [1] prowadząc badania na szczurach wykazali, że częste spożywanie cukru może wywołać 2 symptomy uzależnienia:

  • zwiększenie przyjmowanej dawki
  • wystąpienie objawów charakterystycznych dla odstawienia substancji uzależniających.

Co więcej, dalsze testy wykazały, że aby otrzymać kolejną porcję cukru, gryzonie były w stanie wykonać coraz cięższą pracę. Natomiast po odstawieniu cukru na dłuższy czas, szczury chętniej sięgały po podawany im alkohol i silniej reagowały na dawki amfetaminy. Wyniki tych testów pokazały, że cukier może uzależniać i że jego nadmierna konsumpcja przyczynia się do głębokich zmian w mózgu.

Nie jest to jedyne badanie potwierdzające uzależniający wpływ cukru.  W czasopiśmie Neuroscience & Biobehaviolar Reviews [2] opublikowano wyniki badań potwierdzających hipotezę, że w pewnych okolicznościach szczury mogą uzależnić się od cukru. Nadużywanie cukru prowadzi bowiem do neurochemicznych zmian w mózgu, takich samych, jakie występują także przy zażywaniu narkotyków. Zmiany te obejmują m.in. zmiany w receptorach dopaminowym i opioidowym.

Także badania z udziałem ludzi [3], [4] wykazały, że cukier wpływa na aktywność mózgu. W doświadczeniu 12 mężczyzn (otyłych lub z nadwagą) w wieku 18-35 lat podzielono na 2 grupy: pierwsza grupa spożywała posiłki o wysokim indeksie glikemicznym, druga – o niskim. Kaloryczność i rozkład makroskładników były na tym samym poziomie. Za pomocą metody rezonansu magnetycznego oceniano aktywność mózgu. U mężczyzn spożywających posiłki o wysokim IG odnotowano:

  • wzrost stężenia glukozy w osoczu żylnym
  • zwiększenie uczucia głodu
  • większą aktywność mózgu  - stymulowane były ośrodki mózgu związane z nagrodą

 Wiadomo natomiast, że częsta stymulacja ośrodków nagrody może prowadzić do uzależnienia [5].  Według Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny i Uzależnień, uzależnienie to „przewlekła choroba układu nagrody, motywacji, pamięci oraz związanych z nimi obszarów mózgu”.

 Podsumowując:

Częste spożywanie słodyczy może prowadzić do uzależnienia i do zmian w mózgu, podobnych do tych, jakie zachodzą przy stosowaniu narkotyków. O ile zjedzenie raz na jakiś czas słodkiego batonika nie wyrządzi nam większych szkód, o tyle codzienna ochota na słodycze (i niemożność odmówienia ich sobie) jest już swojego rodzaju patologią żywieniową, z którą należy walczyć.

W kolejnym artykule przedstawię metody walki z uzależnieniem od cukru.

Bibliografia:

1. http://www.livescience.com/3141-sugar-addictive-study-suggests.html

2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2235907/

3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3743729/

4. http://ajcn.nutrition.org/content/98/3/633.long

5. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0867436114700112

Zdjęcie pochodzi z: foter.com