Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

  • Na czym polega dieta eliminacyjna?
  • Czym zastąpić mleko?
  • Jakie są zamienniki masła?
  • Czym zastąpić jajka?
  • Co jeść na diecie bezglutenowej?
  • Co jeść zamiast mięsa?

Na czym polega dieta eliminacyjna?

Alergia pokarmowa czy nietolerancja to dwa określenia oznaczające niepożądaną a nawet toksyczną reakcję organizmu na spożyty pokarm. Oba terminy charakteryzuje odmienne mechanizmy działania jednak odpowiedź organizmu może być podobna. Objawy mogą wystąpić zaraz po spożyciu pokarmu (wówczas najczęściej jest to pokrzywka, biegunka, wymioty) lub nawet kilkanaście godzin od spożycia określonego pokarmu (zespół jelita nadwrażliwego, nieżyt nosa, bóle głowy, zmęczenie i inne). Co wówczas zrobić?

Gdy badania wskażą jednoznaczne wyniki lekarz prawdopodobnie zaleci Tobie dietę eliminacyjną. Jest to czasowe wykluczenie szkodliwego produktu z naszej diety. Dietę tę możesz stosować przez wskazany okres czasu np. 4-8 tygodni (gdyż Twoja tolerancja na produkt może znów powrócić) lub nawet całe życie. Wykluczamy czasem żywność z własnych przekonać. Z diety najczęściej eliminujemy: mleko (nietolerancja laktozy czy alergia na białko mleka), gluten, jaja, pszenicę czy mięso. Jednak czym je zastąpić?

 

Czym zastąpić mleko?

Kraina mlekiem i miodem płynąca

 

Mleko – dla niemowląt podstawowy składnik do rozwoju, dla nas często niezastąpiony dodatek do płatków czy kawy. Niezwykle ważne źródło białka, wapnia, fosforu witaminy A czy z grupy B.

Mleko w czystej postaci oraz pod postacią produktów mlecznych (ser, kefir, maślanka, jogurt, śmietana, masło) rozpozna każda z nas . Gdzie jednak jeszcze znajduje się ten składnik?

Mleko możesz znaleźć w produktach takich jak  kremy, ciasta, lody, pizza, majonez, czekolada, kiełbasa czy mięsa przetwarzane a także w wielu gotowych posiłkach czy produktach. Tutaj złotą zasadą będzie dla Ciebie czytanie etykiet.

Na co zamienić?

Mleko ryżowe, owsiane, sojowe, kokosowe, ziemniaczane, orkiszowe – zamienników jest mnóstwo. Dla szczęściarzy polecam także mleko kozie czy owcze – jednak uwaga – gdy reagujemy alergicznie na mleko krowie z dużym prawdopodobieństwem rozwiniemy taką reakcję na mleka tego typu.

Jakie są zamienniki masła?

Uwielbiasz masło – nic prostszego – alternatywą może być masło o egzotycznej nazwie tahini (masło z nasion sezamu) czy oleje roślinne (słonecznikowy, rzepakowy, z nasion wiesiołka i inne).

Serki możesz zamienić tofu, a jogurty sojowymi odpowiednikami. Proste?

Prócz białka ważnym składnikiem jest także wapń.

Łatwo przyswajalny wapń znajdziesz w konserwach rybnych z kośćcem jak sardynki, śledzie czy szprotki (nawet 500mg wapnia/100g produktu gdzie mleko to 120mg wapnia/100mL). Gorzej przyswajany ale również występujący w dużej ilości jest wapń z maku czy sezamu (uwaga – 1000mg/ 100g – ważne by nasiona przemielić w celu zwiększenia przyswajalności), melasa z karobu (jedna łyżka to prawie ½ naszego zapotrzebowania dziennego = ok. 500mg !), ziarna amarantusa (230mg/100g).  Jakby chciała się skusić to polecam także wodorosty (ok. 200mg/100g) oraz nasiona słonecznika czy lnu (150-200mg/100g) rośliny strączkowe (50-200mg/100g), orzechy (80-180mg/100g) suszone owoce np. figi (70-200 mg), zielone warzywa (natka pietruszki brokuły, jarmuż – 50-180mg/ 100g)

Pamiętaj! Mocna herbata, kawa, środki antykoncepcyjne, uspokajające czy inne leki oraz nadmiar soli i cukru w diecie mogą zaburzać wchłanianie wapnia.

 

Czym zastąpić jajka?

Cudowne jajka

Najczęściej eliminacja jajek łączy się z alergią na białka jajka kurzego.

Gdzie je znajdziemy? – w naleśnikach, makaronach, ciastach, chlebie, deserach, majonezie, sosach, puddingach, gotowych produktach (na etykietach oznaczone jako : jajo w proszku, białko jaja, albumina, suszone jajo)

Czym zastąpić? Jajko to ważne źródło białka.

2 jajka stanowią jedną porcję produktu białkowego, które można zastąpić 120g chudej ryby jak morszczuk, mintaj czy 100g tłustej ryby jak łosoś , 100g mięsa (kurczak, cielęcina, indyk, młoda wołowina) czy 80g szynki czy 40g suchych nasion strączkowy (fasola, groch, soczewica)

Wypieki: częstym problemem jest zastąpienie wiążących właściwości jaja w wypiekach czy potrawach. 1 jajo możesz zastąpić namoczonym siemieniem lniany (1,5 łyżki), rozgniecionym bananem (1/2 sztuki), mąką sojową/owsianą połączoną z wodą (2-3łyżek + woda) czy jogurtem sojowym (1/2 kubka) – uwierz – możliwości jest wiele.  

 

Co jeść na diecie bezglutenowej?

Glutenowe szaleństwo

Jeśli nie możesz jeść glutenu wiesz dokładnie jakie potrafi to być na początku uciążliwe. Jeśli możesz – jesteś szczęściarzem. Ostatnio prasę bombardują informacje o odchudzających zaletach diety bezglutenowe czy bezpszenicznej oraz o prawdopodobnej „reakcji alergicznej” dużej liczby populacji na produkty glutenowe.Nie dajmy się jednak zwariować – jeśli nie zauważysz u siebie objawów nie popadaj w skrajność. 

Gdzie jednak występuje gluten? W nasionach zbóż jak orkisz, jęczmień, owies (zanieczyszczony), pszenica, żyto, ryż dziki a także we wszystkich produktach których składnikami są te nasiona.

Jakie alternatywy? Oczywiście wszystkie produkty oznaczone jako bezglutenowe (przekreślony kłos). Jednak każdy kto spróbował chleba bezglutenowego będzie wolał upiec go samemu wykorzystując inne mąki jak np. mąkę chleba świętojańskiego, sojową, ziemniaczaną, z ciecierzycy, migdałową, amarantu sową, kukurydzianą czy inną. Zapewne znasz jeszcze inne odmiany.

Zboża które możesz wykorzystać to kukurydza, ryż , sorgo, gryka  kasztan, proso, amarant czy coraz popularniejsza quinoa (komosa ryżowa).

 

Co jeść zamiast mięsa?

Wegetariański reżim

 Mięso jest dla wielu niezastąpionym produktem. Stanowi pokaźne źródło wysokowartościowego białka, żelaza, cynku czy witamin z grup B.

Jako zamienniki posłużyć mogą oczywiście (jeśli to możliwe) mięsa ryb, ale także np. skorupiaków. Wedle wcześniejszej proporcji 100g mięsa można zastąpić także przez około 110g krewetek tygrysich (ok. 10 sztuk), 120g krewetek koktajlowych (ok. szklanki), 110g małż czy 12 ostryg.

Oczywiście alternatywą dla Ciebie mogą tutaj być wszelkie rośliny strączkowe jak soja, soczewica, fasola, ciecierzyca czy bób.

Jeśli myślimy o odpowiednim poziomie żelaza pamiętajmy że najlepszym źródłem są produkty mięsne – najwięcej ma krew wieprzowa ok. 40mg/100g produktu, wątróbka wieprzowa ok 18mg/100g czy z  kurczaka 9,5mg/100g

Jednak znajdziemy go także w innych produktach (jest jednak gorzej przyswajalny) : pełne ziarna zbóż ( kasze, otręby, zarodki roślinne, płatki owsiane), rośliny strączkowe (4-9mg/100g) pestki np. dyni czy słonecznika( 5-6mg/100g), ziarna sezamu, siemienia lnianego czy maku (6-8mg/100g) , żółtko jaja (1 żółtko 5,4mg) warzywa zielone  jak szpinak zielona pietruszka (2-5mg/100g), owoce suszone (3-4mg/100g), kakao (10mg/100g), orzechy (2-3,5mg) czy nawet herbata z pokrzywy (1 napar ok 5mg)

 

Uwaga! Nadmierne spożycie otrębów np. pszennych, wysoki ilości herbaty i kawy zmniejsza wchłanianie, natomiast witamina C (truskawki, cytrusy, porzeczki, brokuły, chrzan, papryka, natka pietruszki, kiszona kapusta) zwiększa jego wchłanianie

 

Najważniejsza rozwaga

W momencie eliminacji produktów nagle otwierają nam się oczy na inne dostępne potrawy i produkty. Faktycznie - rynek oferuje ich coraz więcej. Jednak jeśli nie ma wskazań lekarskich doprowadzenia diet eliminacyjnych – nie rób tego. Nie ma sensu narażać siebie na ewentualne niedobory pokarmowe. Skoro możesz jeść wszystko – korzystaj z tego a artykuł ten niech posłuży Tobie jedynie jako ciekawa alternatywa. Jeśli jednak Twoim życiem rządzi np. nietolerancja – nie zapomnij o podanych alternatywach. Przede wszystkim jednak bądź w kontakcie ze swoim lekarzem czy dietetykiem. Przy licznych eliminacjach często niezbędna będzie suplementacja. 


Dajcie znać w komentarzach czy posiadacie sprawdzone zamienniki produktów uczulających? Może polecacie jakieś przepisy wegetariańskie lub przepisy bezglutenowe?